Cholesterol to organiczny związek chemiczny, zaliczany do tłuszczów, który pełni w naszym organizmie wiele ważnych i istotnych funkcji biologicznych. Zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi może jednak przynieść poważne konsekwencje dla naszego zdrowia i zwiększyć ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Stąd istotne jest regularne wykonywanie badań diagnostycznych i prowadzenie zdrowego stylu życia.

Cholesterol – rodzaje

Cholesterol jest związkiem z grupy lipidów i nie rozpuszcza się we krwi. Dlatego też jest transportowany w organizmie w postaci lipoprotein o różnej gęstości. Na tej podstawie wyróżniamy kilka rodzajów cholesterolu:

  • LDL – transportowany przez lipoproteiny o małej gęstości (tzw. zły cholesterol),
  • VLDL – transportowany przez lipoproteiny o bardzo małej gęstości,
  • HDL – transportowany przez lipoproteiny o dużej gęstości (tzw. dobry cholesterol).
  • Frakcja LDL odpowiada za transport cholesterolu z wątroby do komórek, gdzie niewykorzystany nadmiar odkłada się w postaci złogów w naczyniach tętniczych. Jest to szczególnie niebezpieczne dla naszego zdrowia i często stanowi pierwotną przyczynę poważnych chorób układu krążenia. Z kolei frakcja HDL odpowiada za transport cholesterolu z powrotem do wątroby, gdzie jest metabolizowany i wykorzystywany do produkcji kwasów żółciowych lub wydalany.

Norma frakcji LDL nie powinna być mniejsza niż 100 mg/dl, natomiast HDL u kobiet co najmniej 50 mg/dl, u mężczyzn – co najmniej 40 mg/dl.

Cholesterol – rola w organizmie

Oprócz wspomnianej roli budulca i stabilizatora błon komórkowych, cholesterol pełni również wiele innych funkcji w organizmie. Stanowi prekursor do syntezy kwasów żółciowych, hormonów steroidowych (na przykład kortyzonu, progesteronu, estrogenów), a także witaminy D. W warstwie mielinowej nerwów pełni rolę izolatora i tym samym wspomaga przepływ impulsów nerwowych.


Hipercholesterolemia – metody leczenia

Hipercholesterolemia to stan podwyższonego stężenia cholesterolu w osoczu. Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego za nieprawidłowe uznaje się stężenia:

  • cholesterolu LDL ≥ 3,0 mmol/l (115 mg/dl),
  • cholesterolu całkowitego ≥ 5,0 mmol/l (190 mg/dl).

Nieleczona hipercholesterolemia może przyczyniać się do wystąpienia wielu poważnych schorzeń, które mogą zagrażać naszemu życiu. Wśród nich wymienia się między innymi chorobę niedokrwienną serca, choroby naczyń obwodowych, udar niedokrwienny mózgu oraz tętniaka aorty brzusznej.

Jedną z metod profilaktycznych, ale również terapeutycznych stosowanych w hipercholesterolemii jest prowadzenie zdrowego trybu życia poprzez utrzymanie odpowiedniej aktywności fizycznej, rzucenie palenia tytoniu czy też ograniczenie spożycia alkoholu. Wysoki poziom cholesterolu można także obniżyć za pomocą odpowiedniej diety. Osobom z hipercholesterolemią zaleca się w szczególności spożywanie dużej ilości warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych, chudego mięsa oraz ryb i olejów bogatych w wartościowe kwasy omega-3. Warto również zwrócić uwagę na sposób przygotowania potraw i ograniczyć spożywanie produktów smażonych, zastępując je posiłkami gotowanymi i grillowanymi.

Innym skutecznym sposobem na walkę z podwyższonym cholesterolem są leki i preparaty dostępne w aptece bez recepty. Warto również podkreślić, że ich stosowanie należy skonsultować z farmaceutą oraz lekarzem. Często stanowią one uzupełnienie terapii. Wśród substancji korzystnie wpływających na obniżenie zbyt wysokiego poziomu cholesterolu w osoczu, wymienia się w szczególności: monokalinę K, fitosterole roślinne, a także kwasy tłuszczowe omega-3.

Monokalinę K pozyskuje się z sfermentowanego czerwonego ryżu. Jest uznawana za naturalną statynę, z uwagi na podobny mechanizm działania – hamowanie aktywności enzymu, który reguluje syntezę cholesterolu. Obecnie w aptece można zakupić suplementy diety zawierające poniżej 3 mg monokaliny K w pojedynczej dawce, której nie należy przekraczać. Substancja skutecznie obniża poziom cholesterolu we krwi. Nie należy jej jednak stosować jednocześnie ze statynami, z uwagi na zwiększone ryzyko działań niepożądanych.

Przeprowadzone dotychczas badania kliniczne wskazują na korzystne stosowanie w walce z hipercholesterolemią także fitosteroli, które zmniejszają wchłanianie cholesterolu w jelitach i tym samym, przyczyniają się do zmniejszenia jego poziomu we krwi. Fitosterole spożywane w dawce 2 g dziennie obniżają frakcję LDL oraz poziom trójglicerydów we krwi.

Na uwagę zasługują również kwasy tłuszczowe omega-3, które wspierają pracę układu sercowo-naczyniowego. Spożywane w dawce 2-3 g dziennie mogą obniżyć poziom trójglicerydów we krwi nawet o kilkadziesiąt procent.

Ciekawym przykładem preparatu, który pozwala utrzymać prawidłowe stężenie cholesterolu jest Optisterin. Suplement diety zawiera oprócz monokaliny K, fitosteroli roślinnych również tiaminę, witaminy B6, B12 i kwas foliowy, które korzystnie wpływają na pracę serca i produkcję czerwonych krwinek. Przed zastosowaniem optisterinu oraz innych preparatów dostępnych bez recepty, stosowanych w celu obniżenia cholesterolu, należy określić jego stężenie we krwi i skonsultować się z lekarzem.