Test diagnostyczny do wykrywania antygenu prostaty
Co to jest antygen prostaty?
Antygen prostaty (PSA) to białko produkowane przez komórki nabłonkowe gruczołu krokowego. Jest on odpowiedzialny głównie za upłynnienie nasienia. U zdrowych mężczyzn ilość tego antygenu we krwi jest niewielka. Jednak jej wartość może rosnąć wraz z wiekiem, dlatego wiek pacjenta brany jest pod uwagę podczas interpretacji otrzymanego z testu PSA rezultatu. Wynik wykraczający poza normę może świadczyć o chorobowych zmianach komórek prostaty.
Norma wynosi:
- 2, 5 ng/ml w przypadku mężczyzn w wieku 40–50 lat,
- 3, 5 ng/ml w przypadku mężczyzn w wieku 50–60 lat,
- 4, 5 ng/ml w przypadku mężczyzn w wieku 60–70 lat,
- 6, 5 ng/ml w przypadku mężczyzn w wieku 70–80 lat.
Wynik wykraczający poza normę może świadczyć o wystąpieniu zmian nowotworowych, przerostu prostaty, zapalenia gruczołu krokowego czy zakażeniu dróg moczowych. Jednak na podstawie domowego testu PSA trudne jest postawienie prawidłowej diagnozy. Dlatego wynik może być traktowany jedynie jako wskaźnik do podjęcia dalszych badań diagnostycznych, w tym oznaczenia stężenia PSA wolnego. Otrzymane stężenie wyrażane jest w procentach, a otrzymany wynik powyżej 25% oznacza niskie ryzyko raka prostaty.
Warto mieć na uwadze, że ilość PSA we krwi nie jest wartością stałą. Wzrost stężenia może być spowodowany między innymi:
- wykonaniem badania palpacyjnego,
- wcześniejszą biopsją prostaty,
- wykonaniem USG doodbytniczego prostaty,
- intensywną aktywnością fizyczną lub odbyciem stosunku płciowego,
- przyjmowaniem niektórych leków (np. tych stosowanych w leczeniu nadciśnienia).
Test PSA
Test PSA służy do wykrywania antygenu prostaty. Wynik testu pozwoli określić, czy poziom PSA we krwi jest prawidłowy. Zalecane jest wykonywanie oznaczenia stężenia PSA co najmniej raz w roku, zwłaszcza przez mężczyzn, którzy ukończyli 40. rok życia. Badanie nie wymaga wcześniejszego specjalnego przygotowania. Dzięki gotowym zestawom sprzedawanym w aptekach może zostać wykonane w prosty i szybki sposób w warunkach domowych. Jest to nic innego jak zwykłe badanie krwi z nakłutego palca, przypominające pomiar glukozy glukometrem.
Wykonanie testu PSA krok po kroku:
- Zapoznaj się z instrukcją dołączoną do każdego zestawu.
- Wyjmij płytkę testową z foliowego woreczka.
- Wyrzuć środek pochłaniający wilgoć.
- Dokładnie umyj dłonie, po czym starannie je wysusz.
- Zdezynfekuj opuszek palca środkowego lub wskazującego. W większości zestawów dołączony jest specjalny, nasączony alkoholem wacik.
- Przygotuj nakłuwacz, po czym przyłóż go do opuszka palca i naciśnij przycisk, zwalniający sprężynę. Wykonaj masaż opuszka tak, aby uformować kroplę krwi.
- Pobierz próbkę krwi do pipety, wypełniając ją do oznaczonego poziomu. Następnie nanieś ją na okienko testowe na przygotowanej wcześniej płytce.
- Po całkowitym wchłonięciu krwi dodaj diluent (ilość zgodnie z informacją w instrukcji).
- Odczytaj wynik po 10 minutach.
Powinno się pamiętać o tym, że otrzymany po 10 minutach wynik jest wiarygodny przez około 5 minut. Po upłynięciu tego czasu nie należy go interpretować.