Zaobserwowanie na głowie maluszka żółtej skorupki składającej się z łuszczących się płatków przypominających łuski świadczy o tym, że mamy do czynienia z ciemieniuchą. To problem wieku dziecięcego, z którym przychodzi się zmierzyć wielu rodzicom. Część z nich zamartwia się, czy zmiany przypadkiem nie są dla dziecka bolesne i groźne dla zdrowia. Jeśli również należysz do tego grona, to uspokajamy, że nie masz się czego obawiać.

W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na nurtujące Cię pytania dotyczące ciemieniuchy. Dowiesz się, jak skutecznie leczyć ciemieniuchę domowymi sposobami i kiedy nie obejdzie się bez wizyty u lekarza.

Ciemieniucha – co to za dolegliwość?

Ciemieniucha, inaczej czepiec kołyskowy, to łagodna postać łojotokowego zapalenia skóry zlokalizowaną na owłosionej skórze głowy. Wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest to efekt zaniedbań w zakresie pielęgnacji maluszka, a wynik nadmiernego wydzielania łoju przez gruczoły łojowe. Łój ten łączy się ze złuszczającym się naskórkiem i zasycha na skórze, tworząc nieestetyczną skorupę.

Ciemieniucha pojawia się zazwyczaj pomiędzy 2. a 10. tygodniem życia dziecka. Niemniej jednak niekiedy można zaobserwować ją też u starszych dzieci np. 2 i 3-latków, lecz są to raczej rzadkie przypadki.

Jak wygląda ciemieniucha?

Najczęściej ciemieniucha lokalizuje się na główce dziecka, głównie jej owłosionych partiach, choć niekiedy rozprzestrzenia się dalej i zajmuje okolice uszu, brwi czy szyję. Zdarza się nawet, że zmiany skórne dotyczą klatki piersiowej, a nawet krocza. Ciemieniucha przyjmuje postać rumieniowych ognisk, gdzie występują białe lub żółte grube łuski, które mogą być tłuste lub suche, często ze szczelinami.


 

Ciemieniucha – przyczyny

Dokładna przyczyna występowania łojotokowego zapalenia skóry i zarazem ciemieniuchy u niemowląt nie jest znana. Wiadomo jednak, że źródłem problemu jest nadprodukcja łoju. Wzmagają ten proces hormony matki, które nadal krążą w organizmie maluszka i pobudzają gruczoły łojowe do intensywnej pracy. Podejrzewa się, że dzieje się tak ze względu na niedojrzałość gruczołów łojowych, które wydzielają zbyt dużą ilość sebum celem ochrony i nawilżenia skóry.

Ciemieniucha – kiedy do lekarza?

Choć ciemieniucha na główce dziecka nie wygląda estetycznie, to trzeba zaznaczyć, że zmiany skórne zazwyczaj nie są bolesne ani swędzące. Nie stanowią też poważnego zagrożenia dla zdrowia, zatem nie wymagają jako takiego leczenia. Odpowiednia pielęgnacja i właściwie dobrane kosmetyki dla dzieci powinny złagodzić objawy ciemieniuchy i zapobiec wtórnemu nadkażeniu bakteryjnemu i grzybiczemu.

Mimo to jednak cały czas należy obserwować zmiany skórne. Jeśli staną się mocno zaczerwienione, pojawi się obrzęk i dolegliwości bólowe lub wystąpią sączące wykwity, należy skonsultować się z pediatrą. Wizyta u lekarza pierwszego kontaktu jest wskazana również wtedy, gdy stosowane preparaty na ciemieniuchę nie działają, a przestrzeganie zasad prawidłowej pielęgnacji nie przynosi efektów i ciemieniucha się nie zmniejsza.

Jak wygląda leczenie ciemieniuchy?

Ciemieniucha nie wymaga zastosowania farmakoterapii. Łuski ze skóry głowy dziecka można spróbować delikatnie usunąć przy pomocy niemowlęcej szczoteczki z miękkim włosiem, po wcześniejszym zastosowaniu kosmetyków rozmiękczających łuskę. Wybrany krem czy olejek na ciemieniuchę stosowany regularnie przy każdej kąpieli powinien zmniejszyć objawy i poprawić stan skóry.

W przypadku pogorszenia stanu skóry i nasilenia dolegliwości stosowanie ogólnodostępnych preparatów na ciemieniuchę może okazać się niewystarczające. Wtedy konieczna jest konsultacja z lekarzem i włączenie specjalistycznego leczenia.

Domowe sposoby na ciemieniuchę

Polecane produkty do walki z ciemieniuchą to przede wszystkim:

  • wazelina – dobrze nawilża delikatną skórę i zapobiega jej wysuszaniu, jednocześnie pomaga pozbyć się martwego naskórka. Wystarczy nałożyć niewielką ilość wazeliny na skórę głowy i pozostawić na noc, a następnego dnia umyć normalnie głowę i pozbyć się pozostałości wazeliny;
  • olej kokosowy – wykazuje właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne, dlatego zapobiega nadkażeniom. Świetnie nawilża skórę i zapobiega jej przesuszaniu. Nałóż olej na zmieniony chorobowo obszar skóry, delikatnie wmasuj i pozostaw na 20 minut. Zetrzyj nadmiar oleju ręczniczkiem i umyj dziecku główkę szamponem;
  • masło shea – doskonale nawilża skórę i łagodzi powstałe zmiany. Nałóż masło shea na główkę i odczekaj kilkanaście minut, następnie wyczesz łuski z włosów przy pomocy miękkiej szczoteczki. Pozostałości masła shea możesz pozbyć się przy pomocy bawełnianej szmatki lub ręczniczka nasączonego wodą;
  • krem – specjalny krem na ciemieniuchę łagodzi objawy łojotokowego zapalenia skóry, zapobiegając pogłębianiu zmian i rozwojowi chorób bakteryjnych oraz grzybiczych.

Wymienione produkty można kupić w drogerii lub aptece.

Ciemieniucha – profilaktyka

Ciemieniucha ma podłoże hormonalne, dlatego nie istnieją sposoby, których stosowanie pozwoliłoby jej zapobiec. W ramach profilaktyki można jednak stosować specjalne produkty pielęgnacyjne jak właśnie te wskazane wyżej, które odpowiednio nawilżą skórę oraz zmniejszą ryzyko gromadzenia się i mieszania z łojem martwego naskórka, z którego to później tworzy się skorupa na głowie. Pamiętajmy także, by nie przegrzewać główki dziecka, ubierając czapeczki i inne nakrycia głowy wtedy, gdy nie jest to potrzebne.