Zaparcia polegają na trudności w wydalaniu, zwykle definiowane jako rzadsze niż trzy stolce tygodniowo. Defekacja wywołuje ból i wymaga znacznego wysiłku. Przyczyną są zaburzenia czynnościowe i spowolniona motoryka jelit, co prowadzi do gromadzenia się w nich stolca, gdzie staje się on zgrubiały, suchy i zbity w kulki, przez co trudniej go wydalić. Objawami często towarzyszącymi są wzdęcia, bóle brzucha oraz uczucie niepełnego wypróżnienia. Ponadto zaparcia to problem będący często wynikiem niezdrowego stylu życia, siedzącego trybu pracy, nieodpowiedniej diety itp. Dlatego, aby zapobiegać poważniejszym trudnościom zdrowotnym w przyszłości, kluczowym warunkiem poprawy przebiegu defekacji jest wprowadzenie trwałych zmian w diecie i codziennej aktywności.
Kluczowe punkty
- Najczęściej występujące przyczyny zaparć to niewłaściwa dieta, brak błonnika, znikomy ruch w ciągu dnia, odwodnienie, stres, niektóre leki, problemy hormonalne.
- Głównymi objawami są rzadkie lub trudne wypróżnienia, stwardniały stolec, uczucie niedostatecznej defekacji, wzdęcia.
- Zaparcia prowadzą w konsekwencji do powstania tzw. żylaków odbytniczych, pęknięcia odbytu, zatrucia toksynami i częstokroć bardzo silnego bólu brzucha.
- Naturalnymi metodami leczenia eliminującymi ten kłopotliwy problem zdrowotny są przede wszystkim zmiany w trybie życia oraz diecie. Wystarczy spożywanie większej ilości błonnika, picie wody, wprowadzenie w rytm dnia spacerów, suplementacja probiotyków.
Co powoduje zaparcia oraz tworzenie się twardego kału
Zatwardzenie może mieć różne przyczyny. Najbardziej popularne z nich oraz najczęściej występujące to:
- Niewłaściwa dieta - spożywanie zbyt małej ilości błonnika zawartego w warzywach, owocach, pełnoziarnistych produktach, prowadzi do problemów z regularnym wydalaniem.
- Odwodnienie - brak odpowiedniej ilości płynów wypijanych w ciągu dnia sprawia, że stolec twardnieje i staje się suchy. Należy więc wypijać dużo wody.
- Brak aktywności fizycznej - siedzący tryb życia spowalnia ruchy jelit przez co oddawanie kału jest trudniejsze.
- Zaburzenia hormonalne - na ich skutek najczęściej obserwowane są zaparcia u kobiet w ciąży, a także u pań przechodzących przez okres menopauzy. Także choroby tarczycy i towarzyszące im wahania hormonalne mogą wpływać negatywnie na perystaltykę.
- Leki - zbyt mała częstotliwość oddawania stolca prowokowana jest niekiedy przez niektóre środki, np. przeciwbólowe, antydepresanty bądź preparaty żelaza. Jeżeli stan ten jest przewlekły należy skonsultować się z lekarzem. Możliwa jest w tym wypadku konieczność odstawienia danego leku lub jego zmiana na inny preparat.
- Zaburzenia neurologiczne - zaparcia często pojawiają się jako objawy towarzyszące chorobom, takim jak parkinson, stwardnienie rozsiane lub uszkodzenie rdzenia kręgowego.
- Nieprawidłowo funkcjonujący układ pokarmowy - masy kałowe twardnieją i utykają w jelitach również wtedy, gdy żołądek nie trawi pokarmu we właściwy sposób. W konsekwencji zbyt duże kawałki niestrawionego pokarmu przedostają się do jelita grubego wstrzymując jego prawidłowe ruchy perystaltyczne.
Te czynniki prowadzą do tego, że jelita pracują wolniej, a kał pozostaje w nich na dłużej, tracąc wilgoć. Staje się on wówczas twardy oraz trudny do wydalenia.
Kiedy twardy stolec nie ma konkretnych przyczyn, czyli przewlekłe zaparcia idiopatyczne
Zaparcia idiopatyczne to rodzaj zaparć, których przyczyna nie jest dokładnie znana i nie wynika z żadnej konkretnej choroby lub zaburzenia. Mogą występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Związane są z zaburzoną motoryką jelit, co utrudnia regularne wypróżnianie. Zwykle objawiają się twardym stolcem wydalanym rzadziej niż 2 razy w tygodniu, bólem podczas wypróżniania i uczuciem nabrzmiałego podbrzusza. Mimo braku jasnej przyczyny, zaparcia tego typu można leczyć za pomocą zmian w stylu życia, diety, a czasem środków przeczyszczających. W ostrych stanach ich występowania konieczna jest lewatywa powtarzana systematycznie, ale niezbyt często. Warto jednak pamiętać o regularnych wizytach u lekarzy specjalistów oraz o badaniach, takich jak np. kolonoskopia. Przewlekle występujące zaparcia wpływają bowiem na ogólne nieprawidłowe funkcjonowanie człowieka, a w tym znacznie pogarszają jego kondycję psychiczną.
Jak zmiękczyć twardy stolec? Domowe sposoby na pozbycie się zatwardzenia i prawidłowe wypróżnienie
Odpowiednie zatroszczenie się o własny organizm to podstawa zdrowego funkcjonowania. Jeżeli zaparcia są częste należy poszukać przyczyn ich występowania. Niekiedy do tego celu potrzebna jest konsultacja z lekarzem. W przypadku, gdy utrudnione wydalanie dokucza Ci sporadycznie, aby je przyspieszyc wypróbuj kilka prostych metod przedstawionych poniżej:
- Zwiększ spożycie błonnika - staraj się zjeść przynajmniej raz dziennie warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste oraz wszelkiego rodzaju nasiona. Powinny być one podstawą Twojej diety. Błonnik zwiększa bowiem objętość stolca i przyśpiesza jego przesuwanie się w jelitach. Jeżeli chcesz zrobić swój pierwszy krok w kierunku zdrowych nawyków, w aptece internetowej Rosa dostępne są naturalne ziarna babki płesznik. Regularne ich spożywanie działa, jak naturalny środek udrożniający i jest najlepszym pomysłem na nowy start w stronę zdrowia.
- Nawadnianie - jest kluczowe w walce z zaparciami. Woda pomaga zmiękczyć kał i ułatwia go rozluźniać, co przekłada się na jego łatwiejsze wydalenie. Staraj się zatem wypić w ciągu dnia jak najwięcej płynów, aby przeczyścić zapchane jelita.
- Uprawiaj aktywności fizyczne - ruch, a zwłaszcza spacerowanie lub jogging, to czynności dnia codziennego, które w przyjemny sposób mogą skutecznie pobudzić pracę jelit. Dodatkową ich korzyścią jest tak cenne dla umysłu odprężenie.
- Zachowaj regularność w wypróżnianiu - staraj się korzystać z toalety o stałych porach, np. zawsze rano po śniadaniu. Taki codzienny nawyk może pomóc w uregulowaniu pracy jelit i wywołać pozytywne efekty pracy całego ciała.
- Dołącz do codziennej diety olej lniany lub oliwę z oliwek - łyżka oliwy z oliwek lub napar z siemienia lnianego to naturalne, domowe eliksiry, które pomogą Ci rozluźnić jelita i rozpulchnić ich zalegającą zawartość. Dzięki nim wchłanianie wody w jelitach jest dużo bardziej efektywne.
- Stosuj w ciągu roku probiotyki - wprowadzenie do diety produktów bogatych w probiotyki, czyli jogurtów naturalnych bądź kiszonek doskonale wspomaga zdrową mikroflorę jelitową. Gdy ta zaś jest prawidłowa, szybka defekacja nie stanowi trudności. W naszej aptece internetowej znajdziesz probiotyki dla dzieci, jak i probiotyki dla dorosłych w wygodnej formie kropli i tabletek. Zachęcamy zatem do zapoznania się z oferowanymi preparatami.
Jeśli domowe sposoby nie przynoszą ulgi, możesz rozważyć zastosowanie łagodnych środków wspomagających, takich jak herbaty na bazie ziół przeczyszczających. Należy jednak unikać ich długotrwałego stosowania bez konsultacji z lekarzem.
W jaki sposób zwalczyć zaparcia w ciąży by wypróżniać się regularnie?
Zaparcia w ciąży są częstym problemem, który dotyka wiele kobiet, szczególnie w drugim i trzecim trymestrze. Główne przyczyny to zmiany hormonalne, spowalniające perystaltykę oraz nacisk rosnącej macicy na jelita. Dodatkowo, suplementy żelaza przyjmowane w ciąży mogą nasilać problem. Aby złagodzić zaparcia u kobiet w ciąży, zaleca się im zwiększenie spożycia błonnika obecnego w burakach, owocach, czy pełnoziarnistych produktach. Pomocne jest też picie dużej ilości wody, regularne spacery oraz suplementacja probiotyków. Jeśli problem się utrzymuje, warto skonsultować się z lekarzem. Być może przyczyna, która powodowałaby zaparcia jest bardziej złożona. Z uwagi na fakt, iż ciąża to bardzo wyjątkowy czas dla organizmu kobiety, w okresie jej trwania należy zachować szczególną rozwagę, a także ostrożność. W grę wchodzi przecież bezpieczeństwo matki oraz płodu.
Konsekwencje zdrowotne zbyt małej częstotliwości wypróżnień
Długotrwałe, przewlekłe zaparcia u dzieci i dorosłych nie są dobrym objawem i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Wśród nich na pierwszym miejscu wymienić należy hemoroidy. W okolicy odbytu z naczyń krwionośnych powstają guzki krwawnicze, które ulegają powiększeniu lub zapaleniu. Mogą być wewnętrzne lub zewnętrzne. Objawiają się bólem, krwawieniem podczas robienia kupy, świądem oraz uczuciem dyskomfortu. Leczy się je maściami, tabletkami i czopkami na hemoroidy, a w cięższych przypadkach, przy silnych dolegliwościach wykonuje się specjalne zabiegi medyczne. W trakcie stosowania farmakologii efekty nie są natychmiastowe, ale w dość krótkim czasie przynoszą ulgę.
Kolejnymi następstwami zaparć są niezwykle bolesne pęknięcia odbytu, zespół jelita drażliwego, zatrucie toksynami zgromadzonymi w zalegającym kale, aż wreszcie nietrzymanie stolca wynikające z osłabienia mięśni dna miednicy. Gdy mięśnie te są zbyt rozluźnione organizm nie jest w stanie zatrzymać odruchu wypróżnienia. Kiedy są zaś napięte lub nie pracują prawidłowo, może to utrudniać pełne opróżnienie jelit. Ćwiczenia wzmacniające te mięśnie, takie jak ćwiczenia Kegla, mogą pomóc w zapobieganiu zaparciom.
U dzieci mogą pojawić się dodatkowo zaburzenia emocjonalne związane z bólem i dyskomfortem oraz zwyczajne unikanie robienia kupy. Czynność ta zaczyna bowiem kojarzyć się maluchom z czymś złym oraz nieprzyjemnym. Przyspieszenie procesu wydalania kału powinno opierać się w takiej sytuacji na stworzeniu spokojnej i przede wszystkim bezpiecznej atmosfery. Dobrym sposobem, który rozluznia, jak również ułatwia defekację jest włączenie relaksacyjnej muzyki bądź ulubionych piosenek dziecka. Wprowadzenie swojego skarba w radosny nastrój częstokroć eliminuje powstałe bariery psychiczne.
Preparaty
Podsumowanie
Zaparcia to powszechny problem, który może wystąpić w wyniku różnych czynników, takich jak niewłaściwa dieta, brak aktywności ruchowej, odwodnienie czy stosowanie niektórych leków. Dotyka zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Objawiają się trudnościami w wypróżnianiu, twardym kałem oraz uczuciem zwiększonej objętości dolnej części brzucha. Długotrwałe zaparcia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak hemoroidy, pęknięcia odbytu czy nietrzymanie stolca. Skuteczne sposoby na zapobieganie i leczenie zaparć obejmują zwiększenie spożycia błonnika, nawodnienie, ruch oraz unikanie stresu.
Bibliografia
- Korczak R., Krawczyk M., Gastroenterologia praktyczna.
- Woroszylski W., Zaparcia – co je powoduje i jak się ich pozbyć.
- Enders G., Zdrowie jelit.
