Zaburzenia erekcji (impotencja) to jeden z częstych problemów z jakimi zgłaszają się pacjenci do lekarza. Jest to również częsty powód wizyt w aptece. Zaburzenia erekcji to trwała lub powtarzająca się niezdolność do osiągnięcia lub utrzymania erekcji wystarczającej do zadowalającej aktywności seksualnej. Pogarszają jakość i komfort życia. Mogą również prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dotykają nie tylko osoby starsze, ale również młode (poniżej 40 roku życia).
Przyczyny zaburzeń erekcji
Zaburzenia erekcji, znane również jako impotencja, to termin odnoszący się do sytuacji, w której nie ma możliwości uzyskania lub utrzymania wzwodu w stopniu wystarczającym do odbycia satysfakcjonującego aktu seksualnego. O zaburzeniu, mówimy wtedy gdy objawy utrzymują się długotrwale. Przyczyny zaburzeń erekcji mogą mieć różne podłoże. Zwykle są uwarunkowane czynnikami o charakterze:
- organicznym;
- psychogennym;
- lub mieszanym, czyli łączącym ze sobą wymienione wyżej czynniki.
Wśród czynników, które mogą zwiększać ryzyko impotencji wymienia się:
- niską aktywność fizyczną;
- palenie tytoniu;
- nadużywanie alkoholu;
- otyłość;
- narkotyki;
- siedzący tryb życia;
- przewlekły stres;
- przemęczenie.
Zaburzenia erekcji obserwuje się również w przebiegu chorób somatycznych, takich jak depresja, miażdżyca, cukrzyca oraz nadciśnienie tętnicze krwi, zaburzenia hormonalne (np. niski poziom testosteronu).
Zaburzenia erekcji mogą być również spowodowane stosowaniem niektórych leków. Do produktów leczniczych najczęściej wywołujących zaburzenia potencji należą między innymi leki psychotropowe, leki stosowane w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego, leki hormonalne, leki gastroenterologiczne.
Jak rozpoznać zaburzenia erekcji?
Badania diagnostyczne w kierunku impotencji powinny być prowadzone przez wykwalifikowany i doświadczony personel, w komfortowych warunkach, umożliwiających zminimalizowanie stresu pacjenta związanego z omawianiem intymnych kwestii. Rozpoznanie zaburzenia erekcji rozpoczyna się od właściwie zebranego wywiadu lekarskiego. Dodatkowo, lekarz może zlecić badania krwi (morfologia, OB, glikemia na czczo, mocznik, kreatynina, kwas moczowy, cholesterol, lipidy, transaminazy), badania hormonalne (między innymi poziom testosteronu, hormonu tyreotropowego – TSH, trójjodotyroniny – T3, tyroksyny – T4). Szczegółowa diagnostyka obejmuje badanie USG z oceną przepływów naczyniowych czy też angiografię selektywną tętnic sromowych, kawernozografia i kawernozometria). W diagnostyce zaburzeń erekcji wykorzystuje się także specjalne testy z użyciem substancji rozszerzającej naczynia, którą wprowadza się do ciał jamistych prącia czy też ocenę wzwodu podczas stymulacji wzrokowej. Prawidłowa i wczesna diagnostyka zaburzeń erekcji jest bardzo ważna. Mogą one stanowić jeden z pierwszych objawów chorób układu sercowo-naczyniowych.
Leczenie zaburzeń erekcji
Leczenie impotencji jest zależne od przyczyny i może obejmować leczenie farmakologiczne, psychoterapię, zmiany w stylu życia, a w niektórych przypadkach interwencje chirurgiczne.
Psychoterapia
Psychoterapia jest metodą leczenia stosowaną u pacjentów, u których zaburzenia erekcji mają podłoże psychogenne. Zaburzenia erekcji mogą być powiązane z różnymi czynnikami emocjonalnymi i psychologicznymi, takimi jak stres, lęk, depresja, niska samoocena, problemy w relacjach, czy stres związany z wydajnością seksualną. Celem psychoterapii jest uświadamianie pacjentom podłoża zaburzeń, przyczyn oraz wypracowanie rozwiązań, które pozwolą na zmianę jakości życia.
Leki dostępne bez recepty (OTC)
Wśród leków stosowanych w leczeniu zaburzenia erekcji, dostępnych bez recepty stosuje się inhibitory fosfodiesterazy typu 5 – syldenafil oraz tadalafil. Są to najczęściej stosowane leki na impotencję. Przed zastosowaniem wymienionych produktów leczniczych, należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą w aptece. Leki te, jak każda inna grupa nie mogą być stosowane przez każdego i są obarczone działaniami niepożądanymi.
Syldenafil
Syldenafil jest przeznaczony do doustnego leczenia zaburzeń erekcji. Jego mechanizm działania polega na zwiększeniu dopływu krwi do prącia. Jest to możliwe dzięki procesowi uwalniania tlenku azotu w ciałach jamistych, w trakcie pobudzenia seksualnego. W dalszej kolejności następuje rozkurcz mięśni gładkich w ciałach jamistych i napływ krwi do prącia. Syldenafil stosuje się w dawkach 25, 50 oraz 100 mg. Ostania z wymienionych dawek jest wydawana jedynie na receptę. Lek osiąga maksymalne stężenie we krwi po 1 godzinie. U większości pacjentów efekty uzyskiwano w czasie od 0,5 do 6 godzin od zastosowania leku.
Tadalafil
Tadalafil to kolejny doustny lek stosowany w zaburzeniach erekcji. W porównaniu do syldenafilu wykazuje dłuższy czas działania. Maksymalne stężenie leku występuje we krwi po upływie 2 godzin. Szybki początek działania i długi okres półtrwania umożliwiają podjęcie współżycia płciowego przez 24 do 36 godzin. Tadalafil jest selektywnym, odwracalnym inhibitorem fosfodiesterazy cyklicznego guanozynomonofosforanu (cGMP) typu 5 (PDE5). Jeśli stymulacja seksualna spowoduje miejscowe uwolnienie tlenku azotu, zahamowanie aktywności PDE5 przez tadalafil prowadzi do zwiększenia stężenia cGMP w ciałach jamistych. W wyniku tego dochodzi do relaksacji mięśni gładkich i napływu krwi do prącia, wywołując w efekcie erekcję. Tadalafil nie działa w leczeniu zaburzeń erekcji w przypadku braku pobudzenia seksualnego.
W aptekach są również dostępne preparaty, które mogą wspierać leczenie zaburzeń erekcji. W dużej mierze są to produkty pochodzenia roślinnego. Zawierają między innymi wyciągi z owocu cytryńca chińskiego (Schizandrae chinensis), drewna Ptychopetalum oleacoides (Muira Puama), nasion liany Paullinia cupana (Guarana), owocu palmy Sabal (Serenoa repens) oraz cynk. Preparaty te mogą wykazywać dużą skuteczność w leczeniu łagodnych i umiarkowanych zaburzeń erekcji. Ich działanie wynika z długotrwałego i systematycznego przyjmowania.
Leki na potencje – przeciwwskazania
Wśród przeciwwskazań do stosowania leków na potencję wymienia się nadwrażliwość na substancje czynne i/lub substancje pomocnicze. Nie należy również łączyć leków zawierających syldenafil, tadalafil z lekami uwalniającymi tlenek azotu. Może to spowodować obniżenie ciśnienia krwi (niedociśnienie) i doprowadzić w rezultacie do omdlenia. Nie należy również stosować wymienionych leków u pacjentów z ciężkimi chorobami układu sercowo-naczyniowego, jak dławica piersiowa oraz u pacjentów, którzy utracili wzrok w jednym oku w wyniku nietętniczej przedniej niedokrwiennej neuropatii nerwu wzrokowego (ang. non-arteritic anterior ischemic optic neuropathy, NAION).
Z uwagi na możliwe interakcje lekowe, należy zachować szczególną ostrożność stosując syldenafil i tadalafil z takimi lekami jak:
- ketokonazol,
- erytromycyna,
- cymetydyna,
- rytonawir.
Przed zastosowaniem leków i suplementów diety stosowanych w leczeniu impotencji należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą z uwagi na możliwe przeciwwskazania oraz wystąpienie działań niepożądanych.
Działania niepożądane leków na potencję
Leki stosowane w leczeniu impotencji mogą wywoływać działania niepożądane. Występują one z różną częstotliwością. Długotrwałe stosowanie preparatów leczniczych na potencję prowadzi do przyzwyczajenia organizmu. Przekłada się to na konieczność stosowania większych dawek leków. To z kolei może prowadzić do przedawkowania i wtórnej impotencji. Jednym z działań niepożądanych wynikających ze stosowania syldenafilu, tadalafilu jest priapizm, objawiający się przedłużonym do 6 godzin wzwodem.
Wśród najczęstszych działań niepożądanych syldenafilu, tadalafilu wymienia się:
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- uderzenia gorąca,
- zaczerwienie twarzy,
- niestrawność,
- zaburzenia widzenia barwnego,
- uczucie zatkanego nosa,
- bóle pleców, mięśni.
Bibliografia:
- Woroń J., Kostka-Trąbka E.: Zaburzenia erekcji jako wynik niepożądanego działania leków. Seksuologia Polska, 2005; 1: 18–22
- Rabijewski M.: Zaburzenia erekcji - etiologia i leczenie. Przegląd Urologiczny, 2006/4, 38 (dostęp online: 14.04.2024)
