Rozwój noworodków i niemowląt obejmuje wiele istotnych etapów w pierwszych miesiącach życia. Są one szczególnie ważne dla prawidłowego rozwoju. Dzieci nabywają w tym czasie nowych umiejętności i poznają otaczający je świat. To również czas, w którym wielu specjalistów wskazuje na tzw. skoki rozwojowe u dzieci.
 

Czym jest skok rozwojowy?
 

Pojęcie skoku rozwojowego zostało wprowadzone przez Fransa Plooija. Określa się go jako moment intensywnego rozwoju w życiu dziecka, w którym dochodzi do tworzenia w mózgu nowych połączeń neuronalnych. Dzięki temu układ nerwowy może przetwarzać nowe informacje oraz większą ilość bodźców. W wyniku tego dziecko nabywa nowych umiejętności, rozwija się. Jest to możliwe dzięki procesowi dojrzewania układu nerwowego. Skoki rozwojowe to również trudny czas zarówno dla rodziców, jak i maluchów. Dzieci są rozdrażnione, mają większy problem z zasypianiem. Są bardziej płaczliwe. Często obserwuje się także regres już nabytych umiejętności. 
 

Jak się przygotować do skoków rozwojowych?
 

Kluczowe w tym czasie wydaje się uspokajanie dziecka, zapewnienie bliskości oraz czułości. Noszenie, przytulanie czy też kołysanie sprzyja wyciszaniu nadmiernych emocji oraz bodźców. Dużym ułatwieniem i odciążeniem dla rąk rodziców może okazać się dobrze dobrane nosidło czy też chusta. W przypadku niektórych dzieci kojące mogą się okazać spacery.
 

Pierwszy miesiąc życia dziecka
 

To istotny czas, w którym dziecko przyzwyczaja się do życia poza organizmem matki. W tym okresie dzieci przesypiają większość doby, około 16-18 godzin, a nawet więcej. Okresy aktywności są krótkie. Dzieci budzą się głównie w porze jedzenia. Pojawiają się pierwsze fizjologiczne odruchy, takie jak ssanie, zaciskanie pięści. Obserwuje się dynamiczny rozwój wzroku, dzięki czemu maluch reaguje na ruch i zaczyna rozpoznawać twarze najbliższych, zwłaszcza mamy. W tym czasie pojawia się także pierwszy uśmiech na buzi maluszka. Po ukończeniu czwartego tygodnia życia można zaobserwować pierwszy skok rozwojowy u dzieci. Objawia się zazwyczaj niepokojem oraz płaczem, stanowiąc odpowiedź na świat zewnętrzny. Po tym czasie obserwujemy nowe umiejętności, jak choćby uśmiechanie się.
 

Drugi miesiąc życia dziecka
 

W tym okresie większość dzieci unosi główkę podczas leżenia na brzuszku. Wodzi wzrokiem za przedmiotami oraz reaguje na kontrastowe barwy. Rozpoczyna się również okres pierwszego głużenia. Można również zaobserwować pierwsze próby chwytania przedmiotów. Maluch otwiera buzię na widok piersi lub butelki. Około 8 tygodnia życia występuje kolejny skok rozwojowy, który objawia się charakterystycznym niepokojem, płaczem, rozdrażnieniem. Dziecko może również gorzej spać w nocy. Po tym czasie maluszek lepiej koordynuje swoje ruchy. Dłużej skupia wzrok na twarzach.
 

Trzeci miesiąc życia dziecka
 

Dziecko doskonali umiejętność podnoszenia i utrzymania główki oraz tułowia w leżeniu na brzuszku. Chętnie otwiera rączki i wkłada je do buzi. Pojawiają się pierwsze próby obrotu na boki. Rośnie również ciekawość w młodym człowieku, który chętnie skupia uwagę na innych przedmiotach. To okres, w którym obserwujemy trzeci skok rozwojowy. Dzieci nabywają umiejętności łączenia rąk w linii środkowej oraz potrafią utrzymać symetrycznie tułów podczas leżenia na plecach. 
 

Czwarty miesiąc życia dziecka
 

Maluszki są coraz głośniejsze i wydają z siebie coraz więcej dźwięków. Okazują radość oraz niezadowolenie. Chętnie chwytają rączkami zabawki. Przewroty z brzuszka na plecy zwykle nie stanowią większych problemów. W tym czasie, u niektórych dzieci pojawiają się pierwsze zęby.
 

Piąty miesiąc życia dziecka
 

W tym czasie można zaobserwować pierwsze reakcje dziecka na swoje imię. Ciekowość otaczającym światem rośnie, co maluch wyraża poprzez różne dźwięki. Chętnie wkłada zabawki do buzi. Udoskonala przewroty z plecków na brzuszek i odwrotnie. W tym czasie obserwujemy czwarty skok rozwojowy, który przynosi nowe umiejętności w postaci rozumienia ciągu przyczynowo-skutkowego. 
 

Szósty miesiąc życia dziecka
 

W leżeniu na brzuszku dzieci ćwiczą coraz wyższy podpór. Zwykle potrafią już obracać się wokół własnej osi. Samodzielnie sięgają po zabawki, dostępne w zasięgu ich dłoni. Mogą pojawić się lęki przed obcymi, w wyniku czego dotychczas pogodne dziecko, może reagować płaczem na widok obcych albo rzadziej widzianych członków rodziny. Pojawiają się pierwsze, proste słowa, powtarzane po bliskich. W tym czasie rozpoczynają się pierwsze próby siedzenia, dzięki czemu dziecko rozpocznie naukę jedzenia pokarmów stałych. To również czas na piąty skok rozwojowy. Dziecko dostrzega odległości między przedmiotami. Staje się mobilniejsze. Zaczyna uderzać przedmiotami o siebie oraz potrafi przenieść wzrok z jednego obrazka na drugi.
 

 

 

Siódmy miesiąc życia dziecka
 

Duża część dzieci potrafi w siódmym miesiącu życia siedzieć stabilnie. Wypowiada coraz więcej głosek. Reaguje na nazwy przedmiotów, które potrafi już rozpoznać. Zwraca większą uwagę na szczegóły. Podejmuje próby raczkowania.
 

Ósmy miesiąc życia dziecka
 

Duża część maluszków potrafi już samodzielnie jeść rączkami. Pokarmy stałe nie stanowią już problemu. Dzieci naśladują rodziców  i powtarzają rozmaite czynności, które obserwują. Reaguje na proste polecenia. W tym czasie obserwuje się kolejny, już szósty skok rozwojowy. Po tym skoku pojawia się przejmowanie przez dziecko inicjatywy w zabawie. Maluch może okazywać różne emocje, jak zazdrość. Dziecko intensywnie się przemieszcza: pełza, siada samodzielnie.

 

Dziewiąty miesiąc życia dziecka
 

Dziecko może w tym czasie podejmować pierwsze próby stawania, zwłaszcza, gdy ma się czego przytrzymać. Mogą to być na przykład meble. Chętnie bawi się grającymi zabawkami. Maluszek zaczyna również zauważać, że mama czasami znika. Wywołuje to u niego rozwój lęku separacyjnego przed rozstaniem.
 

Dziesiąty miesiąc życia dziecka
 

Rozpoczynają się pierwsze próby chodzenia, najczęściej z pomocą bliskich. Dzieci uwielbiają się bawić, rzucają zabawkami, doskonaląc ich podnoszenie. 
 

Jedenasty miesiąc życia dziecka
 

W tym czasie dzieci mogą już samodzielnie stać, a nawet poruszać się wspierając się o meble. To również okres, kiedy możemy rozpocząć naukę jedzenia sztućcami. Obserwujemy również siódmy skok rozwojowy. Dziecko zaczyna rozumieć codzienne czynności, rutynowe prace w domu. Chętniej buduje niż wyrzuca i psuje. Zwiększa również słownictwo.
 

Dwunasty miesiąc życia dziecka
 

Roczne dziecko zazwyczaj już chodzi i potrafi prosić o pomoc w trakcie zabawy poprzez dotyk, wskazywanie, spojrzenie czy mimikę. W tym czasie maluszki chętnie pomagają w ubieraniu się oraz myciu.
 

Analizując poszczególne etapy rozwoju dzieci, pamiętajmy, że nie muszą one przebiegać dokładnie tak samo. Każde dziecko jest inne i może nabywać umiejętności w zbliżonym, aczkolwiek niedokładnie tym samym czasie. Ważne by być uważnym na zachowanie maluchów i obserwować ich rozwój. Pozwoli to na odróżnienie prawidłowego rozwoju od choroby.