Plamy na skórze – z czego wynikają? Leczenie i pielęgnacja skóry problematycznej

Pojawienie się plam na skórze może mieć różne przyczyny. Może wskazywać między innymi na rodzaj przebarwienia lub alergię. Plamy na skórze mogą stanowić nie tylko problem natury estetycznej, ale również zwiastować chorobę o charakterze ogólnoustrojowym lub poważne choroby skóry. Stąd nie należy ich bagatelizować. W przypadku pojawienia się niepokojących zmian, warto skonsultować się z lekarzem dermatologiem w celu ich zbadania. W poniższym artykule opiszemy najczęstsze rodzaje i przyczyny plam na ciele. Omówimy również sposoby leczenia oraz pielęgnację skóry z problemami.

Plamy na skórze – co to takiego?

Plama na skórze to zmiana na ciele, która w wyraźny sposób oddziela się od prawidłowego wyglądu skóry, różni się zabarwieniem. Plamy na skórze nie są wyczuwalne dotykiem. Występują u obu płci i osób w różnym wieku, zarówno u dzieci jak i u osób starszych. Mogą różnić się barwą, wielkością, a także umiejscowieniem.

Przyczyny powstawania plam na skórze

Wśród najczęstszych przyczyn powstania plam na skórze wymienia się:

• czynniki genetyczne;
• nadmierną ekspozycja na promieniowanie UV;
• produkty lecznicze (leki);
• zaburzenia hormonalne;
• choroby skóry.

Rodzaje plam na skórze

Wyróżniamy wiele rodzajów plam na skórze. Wśród możliwych kryteriów podziału wymienia się między innymi przyczynę powstania i zabarwienie.

Pod względem patofizjologicznym wyróżniamy między innymi:

• rumień (łac. erythema) – miejscowe zaczerwienie skóry spowodowane rozwojem stanu zapalnego, infekcją lub podrażnieniem, urazem skóry. Powstaje na skutek przekrwienia powstającego w wyniku zwiększenia przepływu krwi. Zmiany mogą mieć również podłoże na przykład alergiczne, a także być objawem towarzyszącym wielu chorobom, takim jak toczeń rumieniowaty układowy;
• wybroczyny – to czerwone lub fioletowe wynaczynienia krwi z naczyń włosowatych na skórze. Pod wpływem nacisku nie znikają, nie zmieniają barwy - nie bledną. Mogą występować w przebiegu wielu poważnych schorzeń, takich jak białaczka, zapalenie naczyń, szkarlatyna, mononukleoza;
• teleangiektazje – powstają w wyniku poszerzenia naczyń krwionośnych. Mają czerwoną lub fioletową barwę. Wynikają z kruchości naczyń krwionośnych. Mogą być również objawem chorób układu krążenia;
• naczyniaki płaskie (plamiste) – to łagodne zmiany o charakterze nowotworowym drobnych naczyń krwionośnych. Mogą występować u niemowląt;
• plamy złogowe – powstają na skutek nagromadzenia w skórze złogów niewchłanianych i niepodlegających metabolizmowi materiałów (np. metali w zatruciu rtęcią lub w srebrzycy);
• bielactwo – to choroba charakteryzująca się występowaniem na skórze plam hipopigmentacji, czyli odbarwionej skóry. Dotyczy około 0,5-2 % populacji. Mechanizm rozwoju bielactwa nie jest w pełni wyjaśniony. Wśród możliwych czynników odpowiedzialnych za powstanie chorby wymienia się czynniki genetyczne;
• plamy starcze – drobne przebarwienia, które często pojawiają się na skórze twarzy, rąk regularnie wystawianych na działanie promieni słonecznych. Powstają na skutek hiperpigmentacji. Zwykle mają postać małych, płaskich i ciemnych przebarwień na skórze, które przyjmują różną barwę — od jasnobrązowej do czarnej. Plamy starcze najczęściej pojawiają się u osób powyżej 40. roku życia. Wraz z wiekiem mogą stać się liczniejsze i większe. Przyczyną ich powstawania jest zwiększona produkcja melaniny — naturalnego barwnika, który odpowiada za kolor naszej skóry. Plamy starcze są zwykle nieszkodliwe. Mogą natomiast stanowić dyskomfort natury estetycznej.

Innym rodzajem plam na skórze są plamy barwnikowe o zróżnicowanych zabarwieniach.

Brązowe plamy na skórze, przykłady:

• znamię Beckera – to zmiana skórna, która może mieć charakter wrodzony. Nie zagraża zdrowiu. Zwykle znajduje się w okolicy ramion i klatki piersiowej. Obserwuje się także plamy na plecach. Może przybrać rozmiar od kilku do kilkunastu centymetrów. Charakteryzuje się nieregularnym kształtem oraz zgrubieniem;
• plamy „café au lait” (tzw. kawa z mlekiem) – to dość często spotykane plamy skórne, o charakterze wrodzonym. Mogą być umiejscowione w obrębie całego ciała. Jeżeli występują pojedynczo to najczęściej nie są związane z rozwojem choroby. Zmiany mnogie mogą być objawem chorób genetycznych, takich jak nerwiakowłókniakowatość typu I lub II. Pojedyncze zmiany stanowią defekt kosmetyczny i nie wymagają leczenia;
• melanoderma (ostuda, melasma) – charakteryzuje się występowaniem brązowych, symetrycznych plam na twarzy. Jej rozwój może być związany z zaburzeniami hormonalnymi lub nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV. Jest to spowodowane wzmożoną produkcją melaniny. Ostuda częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn;
• plamy soczewicowate – to zmiany na skórze, które powstają w wyniku nieprawidłowego namnażania się komórek barwnikowych (melanocytów). Mają charakter wrodzony lub nabyty. Przybierają postać drobnych, ciemnobrązowych plam, które występują na całym ciele i/lub na granicy skóry i błon śluzowych. Powstają zwykle na skutek nadmiernego wpływu promieniowania UV. Do ich rozwoju może również przyczynić się proces starzenia oraz choroby genetyczne, takie jak zespół  Peutza-Jeghersa.

Czerwone plamy na ciele to zwykle objaw stanu zapalnego, alergii lub miejscowego przekrwienia skóry, który może być spowodowany na przykład urazem. Czerwone krostki i/lub swędzące plamy charakteryzują skórę osób ze skórą wrażliwą, z trądzikiem, alergiami kontaktowymi i pokarmowymi. Suche plamy na ciele często są objawem łuszczycy, świerzbu, tocznia lub atopowego zapalenia skóry. Okrągłe plamy na skórze mogą świadczyć także o boreliozie.

Przykładem czerwonych plam na skórze mogą być tzw. osutki polekowe. Są to plamy na skórze, których pojawienie jest skutkiem ubocznym przyjmowania określonego leku. Zwykle zmiany ustępują po odstawieniu produktu leczniczego. Mogą mieć charakter reakcji alergicznej.

Wśród innych zabarwień zmian skórnych, znane są również w praktyce lekarzy żółte plamy na ciele. O czym świadczą? Najczęściej jest to objaw informujący o złym stanie zdrowia – o wysokim poziomie cholesterolu, a także o takich chorobach jak cukrzyca, niewydolność nerek, miażdżyca. Żółte plamy na skórze mogą być również objawem chorób wątroby. 

Innym problemem skórnym mogą być suche plamy na skórze, szczególnie często pojawiające się w okresie jesienno-zimowym. Wiatr, niskie temperatury oraz nieodpowiednia pielęgnacja to tylko przykłady czynników sprzyjających podrażnieniom. Z czego jeszcze może wynikać suchość skóry? Warto także zwrócić uwagę, że może być to wynik niedoborów w naszym organizmie. Suche plamy mogą również sygnalizować różne choroby, jak choćby wspomniane atopowe zapalenie skóry.

Pielęgnacja skóry z plamami

Niepokojące zmiany na skórze należy skonsultować z lekarzem dermatologiem. Dlaczego? Mogą one być wynikiem, na przykładem niewłaściwej pielęgnacji, ale niestety mogą także stanowić jeden z pierwszych symptomów poważnych chorób, reakcji organizmu. Na czym właściwie polega pielęgnacja skóry z problemami? Należy zdecydowanie postawić na indywidualne podejście do tematu. Bardzo często trudno samodzielnie dobrać odpowiednie kosmetyki, dermokosmetyki. Niestety stosowanie nieodpowiednich produktów może pogorszyć, zaostrzyć istniejące dolegliwości. Na szczęście można skorzystać z fachowej pomocy. Wśród osób, z którymi warto się skonsultować wymienia się kosmetologów, dermatologów. Również farmaceuci pracujący w aptekach ogólnodostępnych mogą posłużyć swoją wiedzą w zakresie odpowiedniej pielęgnacji skóry z problemami. W niektórych przypadkach może się okazać potrzebna pomoc psychologa, gdy zmiany są uwarunkowane przewlekłym stresem. Należy także podkreślić, że wczesna konsultacja pojawiających się zmian ma kluczowe znaczenie. Odpowiednio wcześnie postawiona diagnoza, zwiększa szanse na wyeliminowanie przyczyny. Z pomocą w walce z niektórymi problemami skórnymi, przychodzi także medycyna estetyczna, która oferuje szereg zabiegów pomocnych w oczyszczaniu skóry, w walce z trądzikiem, rumieniem, a także przebarwieniami skóry.

Istotną kwestią w temacie przebarwień jest profilaktyka i niedopuszczenie do ich powstania. Obecny stan wiedzy podkreśla negatywny wpływ promieniowania UV na stan naszej skóry i procesy starzenia się. Niestety zwiększa także ryzyko powstania nowotworów skórnych. Ochrona przed promieniowaniem słonecznym zapobiega powstawaniu przebarwień i innych negatywnych skutków. Na rynku są dostępne liczne produkty przeznaczone do fotoprotekcji, z filtrami 50+, a nawet 100+. Co znaczą te oznaczenia? Mianowicie, że do skóry przedostaje się ponad 50 razy mniej promieniowania UVB niż miałoby to miejsce bez produktu ochronnego. Dodatkowym atutem może być ich połączenie ze składnikami działającymi regenerująco, rewitalizująco. Osoby ze skórą wrażliwą, podatną na przebarwienia powinny unikać kąpieli słonecznych.

W przypadku leczenia przebarwień dobrze sprawdzą się preparaty o działaniu złuszczającym, które należy stosować regularnie, tzn. 1-2 razy w tygodniu. Pozwolą one na usunięcie martwego naskórka oraz rozjaśnienie przebarwień. W tym celu stosuje się peelingi mechaniczne, enzymatyczne oraz profesjonalne zabiegi w gabinetach. Dobrze sprawdza się również stabilna forma witamina C, stosowana w serach oraz kremach. Skutecznie przeciwdziała powstawaniu przebarwień, chroniąc skórę przed działaniem wolnych rodników. Można również sięgnąć po dermokosmetyki wybielające. Warto jednak skonsultować ich zastosowanie ze specjalistą. Na czym polega działanie leków, dermokosmetyków wybielających? Wyróżnia się kilka mechanizmów działania, takich jak hamowaniu aktywności tyrozynazy, degradacji tyrozynazy, zmniejszenie aktywności liczby komórek produkujących barwnik w skórze.

Podsumowując, pamiętajmy, że najlepsze podejście do leczenia i pielęgnacji skóry z problemami, to podejście indywidulne. Warto zasięgnąć wiedzy, opinii specjalistów z zakresu kosmetologii, medycyny oraz farmacji w trosce o nasze zdrowie i urodę.