Tłuszczaki – co to takiego? Jak leczyć tłuszczaki?

Tłuszczaki to zmiany nowotworowe o łagodnym charakterze. Powstają z tkanki tłuszczowej. Są to guzy niezagrażające naszemu zdrowiu oraz życiu. Mogą jednak stanowić problem natury estetycznej i tym samym powodować dyskomfort. Tłuszczaki nie wywołują zwykle dolegliwości bólowych. Dotyczą około 1% populacji. Skąd biorą się tłuszczaki? Jakie są rodzaje tłuszczaków? Jak je leczyć?

Tłuszczak – czym jest? Krótka charakterystyka

Tłuszczak to rodzaj nowotworu o łagodnym, niezłośliwym charakterze, który powstaje z tkanki tłuszczowej. Ma postać wyczuwalnego pod skórą guza, który jest otoczony torebką łącznotkankową, wypełnioną tkanką tłuszczową. Choć brzmi groźnie zwykle tłuszczaki nie stanowią zagrożenia dla naszego zdrowia i życia. Mogą stanowić problem natury estetycznej. Każdą niepokojącą zmianę należy jednak skonsultować z lekarzem. Łagodny charakter tłuszczaków oznacza, że jest to rodzaj nowotworu, który nie posiada zdolności naciekania i tworzenia przerzutów. Tłuszczaki mogą występować pojedynczo lub w postaci mnogich zmian. Są głównie umiejscowione w okolicach tułowia, karku, pleców, na brzuchu, na pośladkach oraz na udach. Mogą być również zlokalizowane w pobliżu narządów wewnętrznych. Nie wywołują dolegliwości bólowych oraz zapalnych. Zwykle osiągają od kilku milimetrów do kilku centymetrów średnicy. Mają owalny kształt lub podłużny. Szacuje się, że tłuszczaki występują u około 1% populacji.

Skąd biorą się tłuszczaki? Przyczyny powstawania tłuszczaków

Przyczyny powstawania tłuszczaków mogą być bardzo zróżnicowane, choć obecnie nie jest do końca poznany mechanizm ich rozwoju. Najbardziej narażone są osoby w wieku pomiędzy 40 a 60 rokiem życia, choć mogą także rozwinąć się u osób starszych i dzieci. Wśród czynników predysponujących do wystąpienia tłuszczaków wymienia się:

• nadwagę i otyłość;
• czynniki genetyczne;
• hiperlipidemię;
• przewlekłe stosowanie steroidów;
• urazy w miejscu, w którym dochodzi do rozwoju zmiany;
• nowotwory złośliwe.

Rozwojowi tłuszczaków sprzyjają również choroba Madelunga i choroba Dercuma. Choroba Madelunga określana jest również jako liczna symetryczna tłuszczakowatość. To choroba metaboliczna. Występuje sporadycznie, głównie u mężczyzn nadużywających alkoholu.  Objawia się patologicznym, symetrycznym gromadzeniem tkanki tłuszczowej w obrębie szyi, karku, barków, tułowia, ramion i grzbietu, który nadaje pseudoatletycznego wyglądu postury ciała. Nagromadzone masy tłuszczowe przypominają otyłość prostą. Mniej znany typ II choroby Madelunga występuje u kobiet. Objawia się odkładaniem tkanki tłuszczowej w obrębie ramion, bioder i brzucha. Choroba często jest błędnie diagnozowana jako otyłość. Choroba Dercuma to rzadkie schorzenie, określane również jako tłuszczakowatość bolesna. Charakteryzuje się występowaniem bolesnych tłuszczaków w tkance podskórnej na różnych obszarach ciała. Ma charakter przewlekły i postępujący. Objawem charakterystycznym są liczne, bolące tłuszczaki w tkance podskórnej, w różnych okolicach ciała. Powstałe zmiany wywołują ucisk i tym samym bolesność, której dodatkowo towarzyszy ogólne osłabienie organizmu. Na tej samej liście chorób zwiększających ryzyko rozwoju tłuszczaków znajduje się choroba Cowdena, która charakteryzuje się licznymi guzkami nienowotworowymi oraz skłonnością do zachorowania na raka jajnika, raka piersi i raka tarczycy. Choroba Cowdena jest także określana jako zespół polipowatości hamartomatycznych. Definiuje się go jako zmiany o nienowotworowym i nowotworowym charakterze, które w przeważającej części uwarunkowane są genetycznie. W około 85% przypadków choroba wiąże się z mutacją genu PTEN, który jest zlokalizowany jest na chromosomie 10. Wśród innych schorzeń predysponujących do tłuszczaków wymienia się także  zespół Gardnera, czyli rzadką chorobę, w której występują  polipy w jelicie grubym. Zespół Gardnera to rodzinna polipowatość jelita grubego, określana także jako rodzinna polipowatość gruczolakowata. Choroba ujawnia się najczęściej w 2. lub 3. dekadzie życia. Jednym z pierwszych objawów może być krwawienie z przewodu pokarmowego. Często przebiega jednak niecharakterystycznie. a jej główną manifestacją jest zmiana rytmu wypróżnień, zaparcia, stolce pokryte obfitym śluzem. W dużej grupie chorych (60–90%) objawem diagnostycznym umożliwiającym podejrzewanie choroby jest wrodzony przerost barwnikowy siatkówki

Rodzaje tłuszczaków

Tłuszczaki różnicuje się ze względu na ich budowę. Wyróżniamy typy:

• lipoma – pojedyncza zmiana, którą łatwo wyczuć pod skórą palcami, zbudowana wyłącznie z adipocytów – komórek tkanki tłuszczowej, jest to słabo unaczyniona zmiana;
• angiolipoma (naczyniakotłuszczak) – zmiana z widocznymi naczyniami krwionośnymi;
• myolipoma (mięśniakotłuszczak) – guz z komórkami tkanki mięśniowej gładkiej;
• myelolipoma - guz o charakterze odgraniczonym z uwidocznioną tkanką łącznotkankową, powstaje z komórek szpiku kostnego oraz tkanki tłuszczowej;
• tłuszczak wielopostaciowy i wrzecionowaty – zmiana z komórek wrzecionowatych, z drobnymi naczyniami krwionośnymi oraz adiopocytami;
• lipoblastoma – guz występujący u dzieci i niemowląt;
• zimowiak – wywodzi się z brunatnej tkanki tłuszczowej.

Leczenie tłuszczaków

Jak już wspomniano, tłuszczaki nie stanowią zagrożenia dla naszego zdrowia i życia. Częściej stanowią dyskomfort natury estetycznej. W przypadku zmian o dużych rozmiarach może dojść do ucisku na sąsiednie tkanki. W konsekwencji mogą pojawić się dolegliwości bólowe, wynikające z uciskania nerwów. Tradycyjna metoda leczenia tłuszczaków opiera się na ingerencji chirurgicznej, czyli ich usunięciu. Zabieg chirurgiczny przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Zwykle nie wymaga hospitalizacji pacjenta i można go wykonać w warunkach ambulatoryjnych. Lekarz nacina skórę i następnie usuwa tłuszczaka wraz z torebką, co z kolei zapewni brak nawrotu zmiany. Następnie zakładane są szwy. Szwy zwykle usuwane są po około tygodniu – dwóch (w zależności od lokalizacji tłuszczaka). Na usunięcie szwów pacjent musi ponownie zgłosić się do chirurga.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których zabieg usuwania tłuszczaka musi odbywać się w warunkach szpitalnych. Dotyczy to zmian o bardzo dużych rozmiarach, których usunięcie może przysporzyć trudności. Zabieg w warunkach szpitalnych wykonuje się również, gdy tłuszczak jest zlokalizowany jest w miejscu, które może bardzo krwawić w trakcie zabiegu.

Istnieje również możliwość ostrzykiwania tłuszczaków lekami steroidowymi, które powodują zanik tkanki wewnątrz guza. Niestety ta metoda nie pozwala na usunięcie torebki łącznotkankowej, która otacza guz. W konsekwencji istnieje duże prawdopodobieństwo, że tłuszczak odrośnie ponownie.

Inną metodą usuwania tłuszczaka jest liposukcja. Poprzez nacięcie zmiany odsysa się tkankę tłuszczową z wnętrza guza, a następnie usuwa torebkę łącznotkankową.

Jak zapobiegać tłuszczakom?

W przypadku tłuszczaków trudno pisać o profilaktyce, z uwagi na częste podłoże genetyczne zmian. Można jednak unikać zranień, urazów które zwiększają ryzyko występowania tłuszczaków. Istotna jest świadomość i uważna obserwacja własnego ciała. W przypadku pojawienia się niepokojących zmian należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Nie należy ich bagatelizować i zawsze należy je badać, gdyż mogą one okazać się nowotworem o złośliwym charakterze.

Podsumowując, tłuszczaki są zazwyczaj łagodnymi nowotworami, które nie posiadają złośliwego charakteru. Ich leczenie zależy od wielu czynników. Decyzję o metodzie leczenia powinien podjąć lekarz. W większości przypadków tłuszczaki są łagodne i nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia. Jednak w rzadkich przypadkach mogą przybierać postać tłuszczakomięsaków, które są nowotworami złośliwymi. Dlatego ważne jest, aby regularnie monitorować zmiany i konsultować się z lekarzem w przypadku pojawienia się nowych objawów lub zmian w tłuszczaku. Szczególnie warto zwrócić uwagę na zmiany, które w krótkim czasie zwiększają swój rozmiar.