Kocimiętka to roślina miododajna, którą zwykle kojarzymy z kotami, gdyż działa na nie niemal narkotycznie, wpływając na ich układ nerwowy. Jednocześnie to roślina o cennych walorach leczniczych, która może pozytywnie wpływać również na człowieka. Co ciekawe, wykorzystać można ją nie tylko w celach leczniczych.

Samodzielna uprawa kocimiętki jest dość prosta, co zapewne doskonale wiedzą właściciele kotów. Roślina z powodzeniem może być uprawiana w domowym ogródku, a nawet na balkonie, ponieważ ma niskie wymagania, a przy tym pięknie się prezentuje i jest pożyteczna dla owadów. Należy zwrócić uwagę również na jej właściwości lecznicze. Jest to roślina, która działa nie tylko na koty, ale i na człowieka, pozytywnie wpływając przykładowo na układ trawienny oraz działając uspokajająco i przeciwzapalnie. Co jeszcze warto wiedzieć o kocimiętce, jej uprawie i możliwościach zastosowania? Informacje na ten temat znajdziesz w naszym tekście.

Czym jest kocimiętka?

Kocimiętka jest rośliną pochodzącą z krajów śródziemnomorskich. Występuje powszechnie zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach – można ją zobaczyć np. w Ameryce Północnej oraz w Azji, a nawet w Afryce. Nazwa „kocimiętka” obejmuje ponad 250 różnych gatunków roślin, zatem jest to określenie dość ogólne. Można wyróżnić m.in. kocimiętkę nagą, kocimiętkę wielkokwiatową oraz kocimiętkę Faassena. W ziołolecznictwie szczególnie ceni się kocimiętkę właściwą, której właściwości lecznicze są duże i szeroko stosowane. Kocimiętka jest krzewem i zależnie od odmiany może osiągać różne wielkości – zwykle rośnie w gęstych kępach, a jej pędy są rozgałęzione.

Często kocimiętki rosną dziko, jednak chętnie uprawia się je również w ogrodach jako element rabat kwiatowych, ponieważ atrakcyjnie wyglądają, a przy tym są roślinami miododajnymi, które są pożyteczne dla owadów. Zdarza się, że osoby niedoświadczone mylą kocimiętkę z lawendą, jednak jest to roślina o znacznie mniejszych potrzebach. Kocimiętka nie ma dużych wymagań uprawowych, przez co z jej uprawą poradzą sobie również osoby, które nie mają doświadczenia z ogrodnictwem. Roślina jednocześnie wyróżnia się wyjątkowymi walorami, gdyż kwitnie bardzo długo – ma kwiaty utrzymujące się od wiosny do jesieni, a jej subtelny, aromatyczny zapach sprzyja chwilom relaksu.

Uprawa kocimiętki – co należy wiedzieć?

Na uprawę kocimiętki chętnie decydują się właściciele kotów. Jednak nie jest to jedyny powód, dla którego warto mieć kocimiętkę w swoim ogrodzie. Jako roślina długo kwitnąca doskonale sprawdza się na rabatach. Najczęściej ma jasnofioletowe, drobne kwiaty w minikłosach. Niektóre odmiany kocimiętki mogą mieć kwiaty o nieco innym wybarwieniu. Kocimiętka ma niewielkie, sercowate liście, na których znajduje się warstwa kutnerowa. Liście tej rośliny mają odcień szarozielony i to właśnie one najczęściej są wykorzystywane w celach leczniczych, co zawdzięczają zawartości wielu cennych substancji aktywnych.

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, uprawa kocimiętki jest dość prosta, ponieważ roślina nie ma dużych wymagań. Kocimiętka na balkonie w doniczce również się sprawdzi. Roślina wyróżnia się odpornością na niskie temperatury i stosunkowo dobrze radzi sobie z brakiem wody, więc krótkotrwała susza nie jest jej straszna. Doskonale poradzi sobie także na stanowiskach słonecznych, jednak bez problemu można trzymać ją również na stanowiskach częściowo zacienionych. Krzew kocimiętki będzie najlepiej rósł na glebie lekkiej i przepuszczalnej – nie ma szczególnych wymagań pokarmowych. Nie trzeba również zabezpieczać jej szczególnie przed szkodnikami czy chorobami, poza tym nie wymaga specjalistycznych zabiegów pielęgnacyjnych.

Kocimiętka – właściwości lecznicze

Wspomnieliśmy wcześniej, że właściwości lecznicze kocimiętki są bezcenne i to nie tylko w kwestiach wpływu rośliny na koty, ale i na człowieka. W ziołolecznictwie najczęściej stosuje się suszoną kocimiętkę, a dokładniej jej liście, które są szczególnie bogate w substancje aktywne. Oprócz liści czasami wykorzystuje się również kwitnące szczyty pędowe kocimiętki, bo obfitują w olejki eteryczne, garbniki i gorycze.

Właściwości kocimiętki są znane i cenione w ziołolecznictwie nie od dziś. Roślina zawdzięcza je swojemu bogatemu składowi, w tym garbnikom, goryczom i olejkom eterycznym. Można w niej znaleźć m.in.:

  • nepetalakton, który jest olejkiem eterycznym zbliżonym do kocich feromonów,
  • citral,
  • kariofilen,
  • kamforę,
  • citronellol,
  • limonem,
  • kwas nepetalowy,
  • epinepatelakton.

Kocimiętka ma również właściwości pobudzające trawienie. Pozytywnie wpływa na układ trawienny człowieka, bo zawarte w niej gorycze przyczyniają się do zwiększenia produkcji soków żołądkowych. Dodatkowo kocimiętka działa wiatropędnie i żółciopędnie, co również pozytywnie wpływa na pracę układu pokarmowego. Roślina ma również właściwości uspokajające. Wykazuje działanie tonizujące na układ nerwowy i może ułatwiać odprężenie i zasypianie.

Warto docenić również jej właściwości przeciwzapalne i bakteriostatyczne oraz napotne, co sprawdzi się na przykład w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych, w tym przy przeziębieniu oraz w stanach grypopodobnych. Kocimiętka ceniona jest również w przypadku nieregularnych miesiączek, poza tym sprawdzi się przy artretyzmie i stanach artretycznych. Wykazuje działanie moczopędne, a przy tym ma cenne właściwości rozkurczowe.

Działanie kocimiętki na kota

Niewątpliwie kocimiętka jest rozpoznawalna przede wszystkim w związku z jej wpływem na koty. Faktem jest, że działanie kocimiętki na kota jest szczególne, co potwierdzi niemal każdy właściciel tych zwierząt. Roślinę często określa się kocim narkotykiem lub wabikiem na koty i ma to odzwierciedlenie w jej właściwościach. Działanie tej rośliny na koty wiąże się szczególnie ze wspomnianym już olejkiem eterycznym, jakim jest nepetalakton. Jest to substancja wykazująca podobieństwo do kocich feromonów.

Roślinadziała rozluźniająco na kota, wprowadzając go w stan nieco przypominający hipnozę. Zdarza się, że po kocimiętce kot wpatruje się w przestrzeń nieobecnym wzrokiem, głośno mruczy czy miauczy. Kocimiętka może też sprawiać, że kot będzie potrzebować więcej czułości i głaskania. Jednak wspomniany stan nie utrzymuje się długo – trwa zaledwie około 10 minut, po czym kot traci zainteresowanie rośliną na przynajmniej 2 godziny. Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, że nie każdy kot po kocimiętce faktycznie jest rozluźniony – niektóre koty po kocimiętce wykazują większą skłonność do agresji.

Czy kocimiętka jest szkodliwa dla kota? Okazuje się, że faktycznie działa ona na kota psychoaktywnie (jak narkotyk), ale nie przyczynia się do uzależnienia. Jednak na niektóre koty może działać negatywnie, przyczyniając się do dolegliwości trawiennych. Trzeba też wiedzieć, że nie wszystkie koty reagują na kocimiętkę. Zazwyczaj szczególnie wrażliwe na nepetalakton są koty w wieku rozrodczym (i to też nie wszystkie) – w przypadku kociąt i kotów dorosłych często nie zauważa się działania kocimiętki.

Kocimiętka – działanie na ludzi

Warto podkreślić, że kocimiętka w określony sposób wpływa nie tylko na koty, ale również wykazuje działanie na ludzi. Ta roślina ma wiele dobroczynnych właściwości, co wiąże się z zawartością wielu cennych substancji aktywnych. Pomaga przy dolegliwościach związanych z układem pokarmowym, nasilając produkcję soków żołądkowych, poza tym wykazuje działanie bakteriostatyczne, rozkurczowe i przeciwzapalne oraz wiatropędne i żółciopędne, co może okazać się pomocne w przypadku kolki jelitowej, biegunek i problemów z wątrobą.

Kocimiętka bardzo dobrze sprawdza się także przy przeziębieniach, a w związku z jej działaniem uspokajającym może być pomocna u osób zestresowanych, przemęczonych, zmagających się z nerwicą czy bólami głowy. W związku ze swoim działaniem moczopędnym będzie dobrym wyborem jako wsparcie przy problemach z układem moczowym, w tym przy problemach z nerkami. Jej właściwości z pewnością docenią również kobiety zmagające się z nieregularnymi miesiączkami, a także osoby zmagające się z dolegliwościami bólowymi stawów.

Jak wykorzystać kocimiętkę w celach leczniczych?

Z kocimiętki najczęściej przygotowuje się napary. Aby przygotować napar, wystarczy wykorzystać suszone liście tej rośliny i zalać gorącą wodą, po czym zaparzać pod przykryciem przez ok. 15 minut. Po tym czasie napar można wypić. Kocimiętka znajduje zastosowanie również w formie naparów, które można stosować zewnętrznie, w tym, chociażby do płukania skóry głowy. Wówczas działa łagodząco na skórę, przynosząc ukojenie przy podrażnieniach. Napar z kocimiętki można wykorzystywać również do nacierania stawów, co może okazać się pomocne przy artretyzmie lub objawach reumatyzmu.

Niektórzy z kocimiętki przygotowują również oliwkę, mieszając jej świeże ziele z oliwą z oliwek i odstawiając na około 2 tygodnie, mieszając regularnie. Jeszcze inną możliwością jest nalewka z kocimiętki, którą wykorzystuje się zarówno wewnętrznie (np. przy problemach trawiennych i nadmiernym napięciu nerwowym), jak i zewnętrznie (np. na reumatyzm). Z powodzeniem wykorzystuje się też kocimiętkę do aromaterapii – w tym celu najlepiej zastosować olejek z kocimiętki, który z pewnością pomoże przy nadmiernym napięciu emocjonalnym, objawach stresu i problemach z zasypianiem.

Inne możliwości wykorzystania kocimiętki

Nie każdy wie, ale kocimiętka sprawdza się nie tylko w celach leczniczych. Znajduje zastosowanie również w kuchni. Można stosować ją jako przyprawę. Jej młode liście będą doskonałe do sałatek, a suszone pędy wzbogacą smak wielu potraw mięsnych i sosów. Kocimiętka do odstraszania uciążliwych komarów, much, czy też kleszczy też sprawdza się idealnie – w tym celu warto zastosować olejek z kocimiętki lub oliwkę przygotowaną samodzielnie wcześniej.