Spirala antykoncepcyjna - czym jest i jak działa? Skuteczność spirali i bezpieczeństwo jej stosowania

Aktywna seksualnie kobieta w wieku płodnym, która nie planuje powiększania rodziny, powinna wybrać odpowiednią dla siebie metodę antykoncepcyjną. Jedną z wysoce skutecznych i jednocześnie wygodnych metod ochrony przed ciążą jest spirala antykoncepcyjna, którą zakłada się raz na kilka lat.

Spirala antykoncepcyjna jest ceniona za skuteczność działania, poza tym jest niewątpliwie metodą wygodną dla kobiety, ponieważ na jej założeniu praktycznie działania antykoncepcyjne pacjentki się kończą na kilka lat. Na rynku są dostępne spirale antykoncepcyjne różnego rodzaju, w tym hormonalne i niehormonalne - różnią się nieco działaniem i skutecznością, a także przeciwwskazaniami i możliwymi efektami ubocznymi. Jednak żadna spirala nie zapewni kobiecie ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Co należy wiedzieć o spiralach antykoncepcyjnych? W jaki sposób są zakładane i wyjmowane? Czy można zajść w ciążę ze spiralą? Sprawdzamy!

Spirale antykoncepcyjne - czym są?

Jedną z metod zabezpieczenia przed nieplanowaną ciążą jest spirala antykoncepcyjna. To niewielki element przeznaczony do umieszczenia wewnątrz macicy, przez co niekiedy określa się go nazwą spirala domaciczna. Na rynku można spotkać się jednocześnie z nazwą „wkładka antykoncepcyjna”. Czym się różni wkładka od spirali? Właściwie niczym, ponieważ pojęcia „wkładka antykoncepcyjna” i„spirala ginekologiczna”, czy też antykoncepcyjna/domaciczna są używane zamiennie i oznaczają to samo. Spirale antykoncepcyjne są wykonane z bezpiecznych dla kobiety materiałów i mają najczęściej kształt litry T. Do dolnej części spirali są przymocowane dwie nitki, dzięki którym można skorygować pozycję spirali w macicy, lub całkowicie ją usunąć, gdy będzie to konieczne.

Spiralę zakłada się na lata, więc długotrwała metoda antykoncepcyjna, ale jednocześnie odwracalna, którą w razie potrzeby można przerwać w dowolnym momencie. Jednorazowy koszt spirali może wydawać się wysoki w stosunku, chociażby do tabletek antykoncepcyjnych albo prezerwatyw, jednak w przeliczeniu na lata korzystania z tej metody okazuje się ona ekonomicznym wyborem. Jednocześnie ogromną jej zaletą jest duża skuteczność działania i ograniczone skutki uboczne.

Spirala antykoncepcyjna - po co się ją stosuje?

Spiralę antykoncepcyjną, jak sama nazwa wskazuje, stosuje się do ochrony przed nieplanowanym poczęciem. Jest to jedna z najskuteczniejszych metod zabezpieczenia przed ciążą, a przy tym metoda bardzo wygodna dla kobiety. Spiralę zakłada się raz na kilka lat u ginekologa i jest już „bezobsługowa”, co oznacza, że będzie zabezpieczać kobietę antykoncepcyjnie i nie trzeba przy niej nic robić. Zaleca się jedynie, aby kontrolować prawidłowość jej ułożenia po każdej miesiączce. Jest to zatem metoda niewątpliwie wygodniejsza niż tabletki antykoncepcyjne, które trzeba brać codziennie o określonych porach. Jest też wygodniejsza od prezerwatyw, które trzeba mieć przy sobie w momencie pojawienia się ochoty na seks.

Jednak jednocześnie trzeba wiedzieć, że spirala nie zapewnia ochrony przed chorobami wenerycznymi - może skutecznie zabezpieczać przed ciążą, ale nie przed przenoszonymi drogą płciową chorobami. Powinny o tym pamiętać kobiety, które nie mają stałego partnera.

Rodzaje spirali antykoncepcyjnych dostępnych na rynku

Na rynku są dostępne różne rodzaje spirali antykoncepcyjnych, które różnią się m.in. właściwościami, działaniem i przeciwwskazaniami. Wśród nich znajduje się:

• Spirala z hormonami - jej działanie wiąże się ze stopniowym uwalnianiem hormonów mających wpływ m.in. na gęstość śluzu.
• Spirala z miedzią bądź ze srebrem - nie uwalnia hormonów, natomiast uwalnia jony miedzi/srebra, których zadaniem jest utrudnienie plemnikom dotarcia do komórki jajowej.
• Spirala obojętna - stosuje się ją już rzadko, ponieważ jej skuteczność jest najmniejsza ze wszystkich wkładek, a jej działanie wiąże się jedynie z zapobieganiem zagnieżdżeniu w endometrium.

Wybór odpowiedniej dla danej kobiety spirali antykoncepcyjnej należy skonsultować z lekarzem. Najskuteczniejsze w ochronie przed ciążą są spirale z hormonami, ale mają też więcej przeciwwskazań, co wiąże się z uwalnianiem przez nie niewielkich dawek hormonów. Przy wyborze należy uwzględnić też to, ile kosztuje spirala antykoncepcyjna, a różnice między modelami mogą być spore.

Jak działa spirala antykoncepcyjna w organizmie?

Sposób działania spirali antykoncepcyjnej zależy od jej rodzaju, i jak zaznaczono wcześniej, można wymienić różne rodzaje spirali. Przede wszystkim spirala antykoncepcyjna przyczynia się do utrudnienia plemnikom poruszania się w drogach rodnych kobiety. Dodatkowo przyczynia się do wystąpienia miejscowego stanu zapalnego macicy, który nie stanowi zagrożenia dla zdrowia kobiety, ale jednocześnie będzie uniemożliwiać zagnieżdżenie zarodka.

Jak działa spirala antykoncepcyjna hormonalna? Stopniowo uwalnia ona dawkę progestagenu, czyli substancji, która ma za zadanie m.in. z przyczynianiem się do zagęszczenia śluzu szyjkowego oraz do pewnych zmian w endometrium macicy. W przypadku spirali miedziowej nie uwalnia się hormonów, jednak dochodzi do stopniowego uwalniania jonów miedzi, a te przyczyniają się do zagęszczenia śluzu, wpływając jednocześnie na to, że możliwości przemieszczania się plemników w drogach rodnych kobiety są ograniczone.

Czy spirala jest bezpieczna dla kobiety?

Spiralę antykoncepcyjną umieszcza się w ciele kobiety na kilka lat, zatem nie bez powodu pojawiają się wśród rozważających ją kobiet wątpliwości, czy spirala jest bezpieczna. Oczywiście podstawą bezpieczeństwa stosowania spirali antykoncepcyjnej jest wykluczenie wcześniej ewentualnych przeciwwskazań do korzystania z niej, a także prawidłowe założenie wkładki i regularne kontrolowanie jej położenia. Jeśli te warunki zostaną spełnione, spirala nie powinna stanowić zagrożenia dla zdrowia kobiety.

Pacjentka nie powinna również obawiać się o swoją płodność, w związku ze stosowaniem spiral, ponieważ metoda jest odwracalna - jeśli kobieta zdecyduje, że chce starać się o dziecko, może w każdym momencie zgłosić się do ginekologa, by wyjąć wkładkę.

Czy założenie spirali jest bolesne?

Tabletki antykoncepcyjne przyjmuje się samodzielnie w domu (chociaż potrzebna jest na nie recepta wystawiona przez lekarza), a z prezerwatywy korzysta się bez potrzeby kontaktu z lekarzem. Jednak, jeśli chodzi o spiralę, wizyta u lekarza jest niezbędna. To ginekolog musi założyć kobiecie spiralę antykoncepcyjną, ponieważ nie można zrobić tego samodzielnie. Podstawą skuteczności ochrony przed ciążą i jednocześnie bezpieczeństwa stosowania spirali jest sposób jej założenia. Aby korzystać z tej metody antykoncepcyjnej, należy zgłosić się do ginekologa. Lekarz przed założeniem spirali zbada pacjentkę, aby upewnić się, czy wybrana przez nią metoda antykoncepcyjna w danym przypadku jest odpowiednia.

Procedura zakładania spirali antykoncepcyjnej nie jest długa ani skomplikowana, więc nie trzeba się jej obawiać. Czy założenie spirali jest bolesne? Zwykle zakładanie spirali nie powoduje bólu, jednak może sprawiać, że kobieta przez chwilę będzie odczuwać pewien dyskomfort. Najlepiej zakładać spiralę w pierwszych 7 dniach cyklu, przy czym najlepiej zmieścić się w czasie, gdy kobieta krwawi, ponieważ wówczas szyjka jej macicy jest otwarta, przez co założenie spirali będzie wygodniejsze. W czasie menstruacji jet też mniejsze ryzyko infekcji intymnych.

Na czym konkretnie polega założenie spirali antykoncepcyjnej? Do pochwy pacjentki ginekolog wsuwa specjalny aplikator, który ma umiejscowić spiralę w odpowiednim miejscu. Po założeniu spirali ginekolog wyjmuje aplikator. Następnie zajmie się przycięciem sznurków przytwierdzonych do aplikatora w taki sposób, aby nie przeszkadzały kobiecie i nie zakłócały współżycia. Sznurki będą później pomocne przy wyjmowaniu, poza tym mogą ułatwić kontrolowanie położenia spirali. Dobrze, aby kobieta kontrolowała położenie spirali po każdej miesiączce - w czasie wizyt kontrolnych u ginekologa także lekarz będzie sprawdzać prawidłowość położenia spirali.

W pierwszych dniach po założeniu spirali antykoncepcyjnej może pojawić się ból brzucha, poza tym często pojawiają się niewielkie plamienia lub krwawienia, które szybko ustępują. Zaleca się też, by kobieta nie współżyła przez pierwszą dobę od założenia spirali.

Jak długo działa spirala antykoncepcyjna?

Dostępne na rynku spirale antykoncepcyjne różnią się rodzajem, a w związku z tym też właściwościami i działaniem. Faktem jest, że spirali nie zakłada się na dni czy miesiące, a raczej na lata, czyli jest to metoda antykoncepcyjna, która po jednorazowym założeniu zapewnia kobiecie długi czas „spokoju”, jeśli chodzi o działania zabezpieczające przed ciążą. Nieco inaczej wygląda to przy tabletkach antykoncepcyjnych, w przypadku których należy pamiętać, aby codziennie połknąć pigułkę o stałych porach. Jest to też mniej problematyczny wybór niż prezerwatywy, które trzeba mieć przy sobie, chcąc uprawiać seks. Jak długo działa spirala antykoncepcyjna? To zależy od konkretnego modelu, dlatego warto wspomnianą kwestię skonsultować z ginekologiem. Na rynku jest dostępna wkładka antykoncepcyjna na 5 lat, zatem jednorazowy wydatek na taką metodę zabezpieczenia przed ciążą umożliwia ochronę na bardzo długi czas, co w konsekwencji okazuje się również ekonomiczne.

Usuwania spirali antykoncepcyjnej nie trzeba się obawiać. Procedura zazwyczaj nie jest skomplikowana i zajmuje niewiele czasu. Ginekolog może wyjąć spiralę w dowolnym dniu cyklu, jednak jeśli kobiecie zależy na tym, by od razu wymienić starą spiralę na nową, powinna zgłosić się do ginekologa w pierwszych 7 dniach cyklu.

Czy można zajść w ciążę ze spiralą? Skuteczność spirali

Faktem jest, że skuteczność antykoncepcyjna spirali jest bardzo wysoka - można nawet powiedzieć, że spirale antykoncepcyjne należą do najbardziej skutecznych metod zabezpieczenia przed nieplanowanym poczęciem. W przypadku spirali hormonalnych podaje się, że wskaźnik Pearla (określający, ile kobiet na 100 stosujących daną antykoncepcję zachodzi w ciążę) wynosi 0,1-0,2, a w przypadku spirali miedziowej wynosi 0,6-0,8. Czy można zajść w ciążę ze spiralą? Żadna metoda antykoncepcyjna nie daje 100% gwarancji, że do ciąży nie dojdzie i trzeba mieć to na uwadze. Ryzyko zajścia w ciążę z prawidłowo założoną spiralą jest bardzo niskie. Usunięcie spirali w ciąży jest konieczne, jeśli tylko będzie to możliwe. Spirala nie powinna pozostawać w drogach rodnych kobiety, ponieważ może przyczynić się do poronienia lub skutkować przedwczesnym porodem.

Jednocześnie warte podkreślenia jest to, że spirala antykoncepcyjna, choć z wysoką skutecznością chroni przed nieplanowaną ciążą, nie będzie stanowić ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Taką ochronę zapewnia prezerwatywa, zatem nie mając stałego partnera seksualnego, nie powinno się rezygnować z prezerwatyw, ponieważ przygodny seks może prowadzić nie tylko do zajścia w ciążę, ale i do poważnych problemów zdrowotnych.

Kto nie powinien stosować spirali antykoncepcyjnej? Przeciwwskazania

Należy mieć na uwadze, że nie wszystkie pacjentki mogą chronić się przed ciążą, korzystając ze spirali antykoncepcyjnej. Ten typ ochrony przed nieplanowanym poczęciem ma swoje przeciwwskazania. Przede wszystkim kobieta powinna zostać zbadana przez ginekologa przed ewentualnym założeniem spirali antykoncepcyjnej, dodatkowo należy szczerze odpowiadać na pytania zadawane przez specjalistę w ramach wywiadu medycznego.

Najbardziej spirale antykoncepcyjne rekomenduje się tym kobietom, które już rodziły, jednak nie jest też tak, że kobiety, które nie rodziły, nie mogą założyć spirali. Przeciwwskazanie bezwzględne to ciąża, dlatego nie powinno się zakładać spirali, jeśli kobieta podejrzewa, że może być w ciąży. Dodatkowo, jeśli w przeszłości kobieta miała ciążę pozamaciczną, również nie powinna zakładać spirali. Nie poleca się również zakładania spirali kobietom, które mają skłonność do poronień, gdyż istnieje duże prawdopodobieństwo, że spirala będzie im wypadać.

Przeciwwskazaniem do stosowania spirali antykoncepcyjnej jest też nieprawidłowa budowa macicy lub jej wady wrodzone. Nie powinny ze spirali korzystać również kobiety, które zmagają się z obfitymi i bolesnymi miesiączkami. Ponadto przed założeniem spirali dobrze wykonać cytologię, gdyż nieprawidłowy wynik tego badania także stanowi przeciwwskazanie podobnie jak stany zapalne szyjki macicy lub przydatków. Spirali nie powinny zakładać także te kobiety, u których stwierdzono nowotwór narządów rodnych.

Ze względu na to, że przeciwwskazań do stosowania spirali antykoncepcyjnych jest sporo, konsultacja z ginekologiem i wykonanie stosownych badań to podstawa, by ewentualnie bezpiecznie założyć spiralę. W przypadku jakichkolwiek przeciwwskazań ginekolog zapewne zaproponuje pacjentce inną metodę zabezpieczenia przed ciążą. To również lekarz będzie w stanie odpowiedzieć kobiecie na pytanie, co zdrowsze - spirala czy tabletki w danym przypadku, ewentualnie zaproponuje jeszcze inną metodę antykoncepcyjną, która będzie najlepiej dostosowana do potrzeb danej pacjentki.