PDW w morfologii krwi - czym jest ten parametr i jakie są jego normy? Co oznacza wysoki PDW i niski PDW?

PDW, czyli wskaźnik anizocytozy płytek krwi, to ważny parametr, który jest oznaczanykażdorazowo w czasie wykonywania morfologii. Może zdarzyć się, że u niektórych pacjentów PDW odbiega od normy, czyli jest podwyższone lub obniżone. Taki stan może wskazywać na problemy zdrowotne, ale w niektórych przypadkach uznaje się go za nieistotny klinicznie.

Wskaźnik anizocytozy płytek krwi określa liczbę trombocytów, których objętość odbiega od objętości płytek krwi uznawanych za „prawidłowe”. Podwyższone PDW w morfologii wymaga sprawdzenia, ponieważ może wskazywać na różne problemy zdrowotne, które wymagają pilnej interwencji medycznej. Jeśli PDW odbiega od normy, najlepiej skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli pozostałe parametry oznaczane w morfologii również nie mieszczą się w normach. PDW najlepiej analizować, zwracając też uwagę na liczbę i wielkość trombocytów oraz informacje zebrane od pacjenta w wywiadzie. Co jeszcze należy wiedzieć o wskaźniku anizocytozy płytek krwi? Co może oznaczać wysokie PDW i na co wskazuje PDW niskie? Więcej informacji na ten temat w naszym artykule.

PDW, czyli wskaźnik anizocytozy płytek krwi – co określa?

Wskaźnik anizocytozy płytek krwi, w skrócie oznaczany jako PDW (ang. Platelet Distribution Width) to jeden z bardzo ważnych parametrów, które należy sprawdzić podczas badania krwi. Określa zróżnicowanie trombocytów z uwzględnieniem ich objętości. Wskazuje zatem liczbę trombocytów w badanej próbce krwi, których objętość różni się od tej uznawanej za prawidłową. Nieprawidłowa wartość PDW, w tym w szczególności ta, która przekracza normę, nie powinna być lekceważona, ponieważ może wskazywać na problemy zdrowotne pacjenta. Jednak nie w każdym przypadku odbiegające od normy PDW uznaje się za istotne klinicznie, więc nie należy wpadać w panikę, widząc, że wspomniany parametr nie mieści się w podanych przez laboratorium widełkach.

PDW wskazuje na różnice objętościowe między trombocytami, a konkretnie na liczbę trombocytów o objętości różniącej się od przyjętej normy. Czym są trombocyty i dlaczego parametr PDW jest tak ważny? Trombocyty to inna nazwa płytek krwi. Są to struktury bezjądrzaste, które pełnią w organizmie bardzo ważną rolę. Przede wszystkim są istotne dla prawidłowej krzepliwości krwi. Mogą zabezpieczać człowieka przed wykrwawieniem się, gdy dojdzie do przerwania ciągłości naczynia krwionośnego. Trombocyty powstają w szpiku kostnym w wieloetapowym procesie, a czas ich życia wynosi zaledwie 10 dni. Analizując próbkę krwi pod mikroskopem, można zauważyć trombocyty o różnych wielkościach – we krwi znajdują się nie tylko trombocyty o prawidłowych (uznawanych za „normalne”) rozmiarach, ale też te nieco/znacznie większe i nieco/znaczenie mniejsze – wspomniane różnice objętościowe wskazuje właśnie wskaźnik anizocytozy płytek krwi, czyli PDW.

Wskaźnik PDW nie jest co prawda tak ważny, jak określenie całkowitej liczby płytek krwi (PLT), jednak należy uwzględnić go w analizie morfologii, zwłaszcza że niekiedy wskazuje na pewne problemy zdrowotne. Jednak diagnozą powinien zająć się lekarz.

Kiedy wykonuje się badanie krwi PDW?

Parametr PDW oznaczany jest jako stały element morfologii krwi. Oznacza to, że jego wartość oznaczana jest za każdym razem, gdy pacjentowi zlecana jest przez lekarza morfologia krwi lub gdy pacjent wykonuje ją prywatnie. Morfologię powinno się wykonywać regularnie, również jeśli pacjent nie ma niepokojących objawów czy dolegliwości, które mogłyby sugerować chorobę. To podstawowy element profilaktyki, dzięki któremu można wykryć wiele problemów w zarodku, zanim jeszcze będą mieć poważne konsekwencje. Najlepiej badać krew przynajmniej raz w roku lub częściej, gdy jest to zasadne.

Morfologia jest badaniem, które można wykonać na NFZ – wcześniej trzeba jednak zgłosić się do swojego lekarza po skierowanie na badanie. Nie ma również przeszkód, aby pacjent wykonał morfologię prywatnie – jest to badanie niedrogie i często pacjenci wykonują je jeszcze przed wizytą u lekarza (np. w oczekiwaniu na umówioną wizytę), by móc się zgłosić do niego z odebranymi już wynikami, tym samym skracając cały proces diagnostyczny. Badanie morfologii krwi wykonuje się z próbki pobranej z żyły łokciowej i najczęściej zaleca się, aby zgłosić się na nie na czczo, czyli nie powinno się jeść przed badaniem minimum 8–12 godzin. Na wyniki morfologii krwi najczęściej nie trzeba długo czekać – są dostępne zazwyczaj po ok. 1 dobie.

Badania profilaktyczne to nie jedyny powód, z którego wykonuje się badanie morfologii krwi. Lekarz może zlecić pacjentowi wykonanie tego badania, jeśli ma podejrzenia związane ze stanem zdrowia pacjenta. Morfologia krwi pomaga diagnozować wiele schorzeń, zatem stanowi podstawowe badanie zlecane pacjentom, którzy zgłaszają się do lekarza z różnymi dolegliwościami. Wskaźnik PDW jest oznaczany w morfologii każdorazowo – nie trzeba zatem osobno zlecać jego oznaczenia.

Wynik PDW – co może powiedzieć?

Analiza wyników morfologii krwi może dostarczyć lekarzowi cennych informacji o kondycji zdrowotnej pacjenta, zatem wspomniane badanie krwi zleca się rutynowo, gdy pojawiają się objawy wymagające dodatkowych informacji. Morfologia z PDW jest wskazana m.in. w przypadku pacjentów, którzy zauważyli nieprawidłowości związane z krwawieniem, w tym krwawienia zbyt mocne lub bardzo szybkie powstawanie skrzepów. Lekarz może zlecić morfologię, podejrzewając zaburzenia krzepnięcia krwi, zwłaszcza jeśli pacjent ma krwawienia z nosa, często powstają u niego siniaki, jego rany krwawią długotrwale lub miesiączki (u kobiet) są obfite. Ze względu na to, że PDW może również wskazywać na anemię, wskazaniem do wykonania morfologii z oznaczeniem tego parametru są też objawy takie jak osłabienie, zmęczenie, bladość skóry itd. Morfologię z PDW powinni również regularnie wykonywać pacjenci zmagający się z cukrzycą, a także osoby chore na nowotwory, schorzenia układu krążenia lub układu oddechowego.

Morfologia jest jednocześnie bardzo ważnym badaniem krwi w ciąży, które powinno być wykonywane przez pacjentkę regularnie i rzetelnie analizowane przez lekarza. Nieprawidłowości morfologii z PDW w ciąży wymagają reakcji, gdyż mogą świadczyć o stanach, które są obciążające dla organizmu przyszłej mamy, a nawet niebezpieczne dla rosnącego w jej łonie dziecka.

Normy PDW w morfologii krwi

Otrzymany z laboratorium wynik PDW zawsze należy analizować, porównując go z normą uważaną za wartość prawidłową. W tym miejscu należy podkreślić, że poszczególne laboratoria mogą przyjmować normy nieznacznie różniące się między sobą, co może wiązać się ze stosowanym do badania sprzętem, czy techniką samego badania. Otrzymany wynik zawsze należy interpretować wraz z dołączoną do niego normą podaną przez laboratorium.

Najczęściej wynik na poziomie 40–60% (6,1–11 fl) uznawany jest za prawidłowe PDW. Interpretacja w takiej sytuacji jest prosta i wskazuje, że w badanej próbce znajdowało się 40–60% płytek krwi, których wielkość odbiegała od normy. Inaczej mówiąc, w badanej próbce na 10 analizowanych trombocytów 4–6 z nich miało wielkość odbiegającą od tej uznawanej za prawidłową.

Jeśli pacjent będzie mieć wynik PDW mniejszy niż 40% (mniejszy niż 6,1 fl) lub większy niż 60% (większy niż 11 fl), może to oznaczać, że jego stan zdrowia się pogorszył i jest potrzebna dodatkowa diagnostyka w tym zakresie. Jednak należy wiedzieć jednocześnie, że oznaczenie PDW nigdy nie powinno być analizowane jako parametr samodzielny – zawsze należy sprawdzać wynik, analizując jednocześnie pozostałe parametry oznaczane w morfologii krwi. Dlaczego wyniki należy analizować łącznie? Dlatego że normy zazwyczaj ustala się dla określonego procenta zdrowej populacji – są osoby, których parametry krwi mogą nieznacznie odbiegać od tych uznawanych za prawidłowe dla większości zdrowych osób, pozostając jednocześnie prawidłowymi dla danej osoby.

Wynik PDW – jak interpretować?

Pacjenci wykonujący morfologię krwi na NFZ lub prywatnie zwykle odbierają wyniki badania jeszcze przed wizytą u lekarza i próbują je samodzielnie analizować. Jednak trzeba podkreślić, że bez dostatecznej wiedzy medycznej może być to trudne. Nie każde wysokie PDW czy tym bardziej PDW niskie jest powodem do paniki, jednak jednocześnie każda wartość odbiegająca od normy powinna zostać sprawdzona. Interpretacja wyników PDW zawsze powinna być połączona z interpretacją pozostałych parametrów oznaczanych w morfologii krwi, z jednoczesnym uwzględnieniem istotnych informacji zebranych w wywiadzie medycznym. Dopiero, analizując je łącznie, można uzyskać pełen obraz stanu zdrowia pacjenta i to też nie zawsze – niekiedy lekarz do rzetelnej diagnozy będzie potrzebować wyników dodatkowych badań, które zleci pacjentowi.

Przy interpretacji wyniku PDW należy przede wszystkim zwrócić uwagę na wynik PLT określający całkowitą liczbę płytek krwi, a także na parametr MPV, który wskazuje średnią wielkość płytek krwi. O ile podwyższone PDW bez zmian w wynikach MPV i PLT zwykle jest uznawane za nieistotne klinicznie, to już odchylenia od normy w przypadku wszystkich wspomnianych parametrów łącznie mogą stanowić wskazanie do szczegółowej analizy zdrowia pacjenta i poszukiwania przyczyny wspomnianych nieprawidłowości. Jednak ostateczna decyzja zawsze pozostaje po stronie lekarza.

Wysokie PDW – przyczyny

Nieprawidłowy wynik PDW wymaga konsultacji z lekarzem, ponieważ jego przyczyn może być wiele. Szczególnie niepokojące jest podwyższone PDW w morfologii, w przypadku którego niekiedy wskazana jest poszerzona diagnostyka. Jednak w tym miejscu należy ponownie podkreślić, że wskaźnik PDW nie powinien być interpretowany jako wartość samodzielna. Wraz z nim należy sprawdzić również inne parametry, które są oznaczane w morfologii – dopiero ich wspólna analiza może dostarczyć więcej informacji na temat stanu zdrowia pacjenta. Szczególnie zaleca się sprawdzić, jak wyglądają wyniki PLT oraz MPV. W przypadku sytuacji, gdy pacjent ma podwyższone PDW, a inne parametry morfologii krwi mieszczą się w normach, zazwyczaj nie jest to powód do niepokoju. Jeśli również inne parametry oznaczane w morfologii odbiegają od normy, wymaga to sprawdzenia.

Wyższy od prawidłowego wynik PDW może wskazywać na anemię. Bardzo często obserwuje się wysokie PDW w ciąży, czego nie powinno się lekceważyć. W tym przypadku u pacjentek niejednokrotnie pojawia się niedobór żelaza, a ten szybko prowadzi do anemii. Im szybciej anemia w ciąży zostanie wykryta, tym lepiej, gdyż może stanowić zagrożenie dla rozwijającego się płodu.

Wskaźnik PDW może być podwyższony nie tylko u osób zmagających się z anemią czy z niedoborem żelaza. Nieprawidłowa wysoka wartość może pojawiać się również z innych przyczyn. Zalicza się do nich m.in. wymienione niżej:

obfite miesiączki, którym towarzyszy duża utrata krwi,

anemia megaloblastyczna,

anemia hipoplastyczna,

plamica małopłytkowa,

niedobór witaminy B12,

przewlekła białaczka.

Warto dodać, że wyższe PDW obserwuje się często również na wczesnych etapach infekcji bakteryjnej, poza tym parametr ten może przekraczać normę w przypadku różnych chorób, w tym u osób z cukrzycą i chorobami krążenia, a także ze schorzeniami układu oddechowego, lub z niektórymi nowotworami. Jednak na podwyższony wynik PDW nie trzeba reagować paniką, tylko niezwłocznie zgłosić się do lekarza, by ten zinterpretował wyniki i zajął się ewentualną diagnozą.

PDW niskie – co może oznaczać?

Może się zdarzyć, że wyniki krwi wskażą PDW niskie, co często również niepokoi pacjentów. Czy słusznie? Otóż niekoniecznie. Nie w każdym przypadku obniżone PDW jest powodem do niepokoju. Jeśli zauważymy obniżony poziom PDW, a inne parametry krwi nie będą odbiegać od normy i pacjent będzie czuć się dobrze, ten parametr zwykle uznaje się za nieistotny klinicznie. Oczywiście ostateczna interpretacja w tym przypadku powinna być pozostawiona lekarzowi, zwłaszcza jeśli chodzi o PDW obniżone u dziecka. Jakiekolwiek wątpliwości dotyczące wyniku najlepiej skonsultować ze specjalistą, aby mieć pewność, że wszystko w porządku. Dobrze też powtórzyć badanie po pewnym czasie, aby zobaczyć, jak zmieniły się oznaczane parametry krwi.