Podwyższone trójglicerydy - o czym świadczą i jak obniżyć ich poziom?

Obecność trójglicerydów jest ważna dla organizmu, jednak ich zwiększona ilość może stanowić czynnik ryzyka rozwoju groźnych chorób, a nawet prowadzić do zawału serca czy udaru mózgu. Należy regularnie oznaczać poziom trójglicerydów w organizmie, gdyż nieprawidłowe wartości zazwyczaj nie dają żadnych niepokojących objawów przez długi czas.

Podwyższone czy też wysokie trójglicerydy mogą mieć wiele przyczyn, chociaż najczęściej wynikają z błędów żywieniowych i zbyt małej ilości ruchu. Mogą także znacznie zwiększać ryzyko wystąpienia poważnych schorzeń sercowo-naczyniowych, stanowiąc zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale i dla życia człowieka. Jeśli zatem w badaniach wyjdzie pacjentowi, że poziom trójglicerydów przekracza normę, koniecznie należy zgłosić się do lekarza i postępować zgodnie z jego zaleceniami. W artykule podpowiadamy, ile wynosi norma trójglicerydów u osób dorosłych i co można zrobić, by obniżyć zbyt wysokie trójglicerydy. Wskazujemy też, jakich produktów w diecie unikać, a także kiedy mogą okazać się pomocne zioła i leki specjalistyczne.

Co to są trójglicerydy?

Trójglicerydy, zwane również triglicerydami lub triacyloglicerolami, to bardzo ważne substancje dla człowieka i prawidłowego funkcjonowania jego organizmu. Trójglicerydy często oznacza się skrótem TG lub TAG – są one estrami kwasów tłuszczowych i glicerolu, które mogą stanowić – obok węglowodanów – ważne źródło energii dla mięśni. W każdym z triacylogliceroli znajdziemy jedną cząsteczkę glicerolu oraz trzy cząsteczki długołańcuchowych kwasów tłuszczowych, a całość łączy wspomniane wiązanie estrowe. Można wyróżnić trójglicerydy proste, w których wszystkie cząsteczki kwasów tłuszczowych są identyczne, a także złożone, w których występują mieszane (różne) cząsteczki kwasów tłuszczowych.

Trójglicerydy dostarczamy do organizmu głównie ze spożywanymi przez siebie posiłkami. Związki te powstają jednak również w wątrobie – z kwasów tłuszczowych oraz węglowodanów. W ten sposób można zatem dokonać podziału na trójglicerydy endogenne (produkowane w wątrobie) oraz trójglicerydyegzogenne (spożywane w posiłkach).

W przypadku wysokokalorycznej diety, która obfituje w tłuszcze i cukry proste, organizm magazynuje trójglicerydy, odkładając je jako tkankę tłuszczową. Trójglicerydy są zatem wykorzystywane również jako zapasowy materiał energetyczny, a poza tym mają w tym przypadku znaczenie jako element termoizolacyjny i ochronny. Biorąc pod uwagę, co to są trójglicerydy, ich odpowiednia ilość w organizmie jest ważna dla zdrowia – niestety w nadmiarze trójglicerydy mogą stać się czynnikiem groźnym, który może zwiększać ryzyko poważnych schorzeń. Hipertrójglicerydemia to poważny stan, którego w żadnym wypadku nie można lekceważyć. Bardzo ważne jest zatem, aby regularnie kontrolować poziom trójglicerydów w organizmie i reagować na jego podwyższone wartości.

Badanie trójglicerydów – kiedy wykonać?

Triglicerydy w surowicy powinno oznaczać się regularnie, by w porę wykryć ewentualne nieprawidłowości i wdrożyć działania zaradcze – zanim stan pacjenta ulegnie znacznemu pogorszeniu. Badanie trójglicerydów powinno być wykonywane systematycznie, w ramach badań profilaktycznych, nawet jeśli pacjent nie czuje, że z jego organizmem dzieje się coś niepokojącego. Dodatkowo wskazaniem do badania są również podejrzenia nieprawidłowości gospodarki lipidowej czy też wielu innych dolegliwości. Wskazaniem do kontrolowania poziomu trójglicerydów jest np. cukrzyca oraz już stwierdzona hipertriglicerydemia (badania kontrolne). Badania powinny wykonywać również osoby, które odżywiają się niezdrowo, a także pacjenci nadużywający alkoholu. Wskazaniem do badania są ponadto podejrzenia uszkodzenia miąższu wątroby, a poza tym dobrze oznaczać poziom trójglicerydów, jeśli pacjent ma zaburzenia wchłaniania związane z nieprawidłową pracą przewodu pokarmowego. Koniecznie należy też zbadać poziom trójglicerydów, jeśli u pacjenta podejrzewane jest zapalenie trzustki bądź występują objawy sugerujące chorobę niedokrwienną serca.

Poziom trójglicerydów we krwi oznacza się, wykonując lipidogram, który nazywany jest też niekiedy profilem lipidowym. Badanie wykonuje się z próbki krwi pobranej z żyły łokciowej. Należy zgłosić się na nie na czczo, nie jedząc przez minimum 12 godzin. Dopuszczalne jest wypicie niewielkiej ilości wody przed badaniem. Aby wyniki profilu lipidowego wyszły wiarygodne, nie jest wskazane zmienianie swojej diety przed badaniem czy też zwiększanie aktywności. Bezwzględnie nie powinno się również spożywać przed badaniem alkoholu, gdyż ten mógłby zafałszować wynik. Analizując wyniki lipidogramu, dobrze również zwrócić uwagę na poziom cholesterolu w organizmie, gdyż również jest to ważny parametr, którego nie powinno się pomijać.

Trójglicerydy – norma u dorosłych

Regularne oznaczane trójglicerydów to podstawa dbałości o swoje zdrowie – badania powinny być wykonywane systematycznie, nawet jeśli pacjent czuje się dobrze. Zdrowa osoba dorosła powinna badać trójglicerydy minimum raz na 5 lat, a jeśli ma predyspozycje, by mieć wysokie trójglicerydy, wskazane jest częstsze wykonywanie badań. Mężczyźni po 45. roku życia i kobiety po 55. roku życia to natomiast grupy pacjentów, które powinny badać się częściej, podobnie jak osoby otyłe, zmagające się cukrzycą czy niedoczynnością tarczycy. Częściej lipidogram powinny wykonywać też kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną oraz osoby leczone kortykosteroidami.

Przy interpretacji tego typu wyników warto wiedzieć, jaka jest norma u dorosłych. Trójglicerydy prawidłowe – wskazuje na nie wynik nie wyższy niż 150 mg/dl, jeśli badanie wykonywane było na czczo, czy też nie wyższy niż 175 mg/dl, jeśli pacjent nie wykonał badania na czczo. Za poziom graniczny uważa się wynik mieszczący się w granicach 150–199 mg/dl, a już poziom 200–499 mg/dl uważa się za wysoki. Bardzo wysoki poziom trójglicerydów to natomiast ten, który przekracza 500 mg/dl. Podwyższone wyniki to już powód do niepokoju i zmian w swojej codzienności – nie ma co się w tym przypadku zastanawiać, co jest gorsze – wysoki cholesterol czy trójglicerydy – trzeba po prostu zacząć działać i to jak najszybciej.

Prawdopodobne przyczyny podwyższonego stężenia trójglicerydów

Jest wiele przyczyn, które mogą odpowiadać za podwyższone stężenie trójglicerydów w organizmie. Przede wszystkim wysokie trójglicerydy są jednak efektem zaniedbań żywieniowych, a konkretnie diety bogatej w cukry proste oraz tłuszcze nasycone. Za bardzo prawdopodobne przyczyny podwyższonego stężenia trójglicerydów uważa się zatem spożywanie w nadmiarze: słodyczy, owoców bogatych w cukry proste, soków owocowych oraz używanie dużej ilości cukru (słodzenie napojów i potraw, słodkie wypieki itd.). Jeśli pacjent będzie jeść w dużych ilościach tłuste masło i sery, pić tłuste mleko czy też zjadać duże ilości tłustego lub czerwonego mięsa, także może mieć wyniki powyżej normy. Trzeba jednocześnie wiedzieć, że również żywność wysoko przetworzona nie jest w tym przypadku zalecana, podobnie jak fast foody, które są bogate w tłuszcze trans.

Podwyższony poziom trójglicerydów może również wiązać się z ograniczoną aktywnością fizyczną danej osoby. Jeśli mało się ruszamy, a przy tym lubimy zjeść, nadmiar tłuszczu gromadzi się w organizmie. Predyspozycje genetyczne w tym przypadku również mają znaczenie, a poza tym wysokie trójglicerydy często występują wraz z niektórymi schorzeniami. Można do nich zaliczyć np. cukrzycę typu II, otyłość, stłuszczenie wątroby, miażdżycę, a nawet niedoczynność tarczycy.

O czym świadczą podwyższone trójglicerydy?

Wcześniej zostało już wspomniane, skąd bierze się wysoki poziom trójglicerydów, jednak należy również wiedzieć, jakie konsekwencje może mieć ten stan. Niestety wysokie trójglicerydy mogą zwiększać ryzyko wystąpienia udaru mózgu lub zawału serca. Wymieniając, o czym świadczą podwyższone trójglicerydy, należy też wspomnieć, że tacy pacjenci mają większe ryzyko zachorowania na miażdżycę oraz nadciśnienie tętnicze. Są ponadto bardziej narażeni na ostre zapalenie trzustki czy też zespół metaboliczny.

Jakie są objawy wysokich trójglicerydów?

Często pacjenci zastanawiają się, czy można zauważyć u siebie pewne symptomy wskazujące na to, że poziom trójglicerydów w organizmie jest zbyt wysoki. Znajomość objawów wskazujących na ten stan mogłaby pomóc we wczesnym wdrożeniu działań zaradczych. Jakie są objawy wysokich trójglicerydów? Niestety trzeba wiedzieć, że stan ten często nie wywołuje żadnych objawów. Oznacza to, że pacjent może mieć wysokie trójglicerydy, a samopoczucie wcale nie musi być u niego pogorszone – może czuć się fizycznie bardzo dobrze, chociaż jego organizm nie będzie w najlepszej kondycji. To właśnie z tego powodu tak istotne jest, żeby regularnie się badać, wykonując systematycznie między innymi profil lipidowy.

Często pacjenci dopiero z wyników badań dowiadują się przypadkowo, że muszą rozpocząć leczenie, choć wcześniej zupełnie nic nie wskazywało na to, że powinni przyjmować leki. Nie ma co zwlekać, aż trójglicerydy osiągną krytyczną wartość – regularnie wykonywane badania pozwolą wykryć problem we wczesnym stadium i zacząć mu przeciwdziałać, zanim ten nasili się i będzie mieć swoje konsekwencje.

Przekroczona norma trójglicerydów – co dalej?

Do podwyższenia poziomu trójglicerydów może dochodzić z wielu powodów i stan ten nie powinien być nigdy lekceważony. Przekroczona norma trójglicerydów powinna być przez pacjenta traktowana jako stan alarmowy, który wymaga pilnego wdrożenia działań zaradczych. Z wynikiem należy udać się do lekarza, a ten oceni stan pacjenta i zaproponuje dalsze działania. Wysoki poziom trójglicerydów może być groźny, ponieważ zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych schorzeń, więc w tym przypadku wdrożenie zmian zaleconych przez lekarza jest koniecznością – w przeciwnym razie stan pacjenta może się pogarszać.

Jak obniżyć poziom trójglicerydów?

Jeśli pacjent ma zbyt wysokie trójglicerydy, koniecznie powinien udać się na konsultację do lekarza. Faktem jest, że przyczyn tego stanu może być wiele, jednak wiele może być również konsekwencji zaniedbanej hipertriglicerydemii, zatem nie ma co zwlekać z kontaktem z lekarzem i wdrożeniem odpowiedniego leczenia. Główne kroki, gdy zostanie przekroczona norma trójglicerydów, opierają się na zmianach żywieniowych, zwiększeniu ilości aktywności fizycznej i rezygnacji z używek, w tym alkoholu.

Jeśli poziom trójglicerydów nie jest bardzo wysoki, lekarz prawdopodobnie zacznie terapię właśnie od tych zaleceń, kontrolując z czasem, czy wyniki lipidogramu będą się polepszały. Może jednak się zdarzyć, że zmiany diety i aktywności okażą się niewystarczające – wówczas niezbędne będzie wdrożenie odpowiednio dobranej do stanu pacjenta farmakoterapii.

Dieta na wysokie trójglicerydy

Chcąc obniżyć poziom trójglicerydów we krwi, należy przede wszystkim skupić się na tym, co trafia na nasz talerz, a z niego do naszego organizmu. Podwyższony poziom trójglicerydów bardzo często ma bowiem związek właśnie z nieprawidłową dietą i niezdrowym trybem życia. Jak obniżyć poziom trójglicerydów za pomocą diety?

Przede wszystkim należy pilnować, by posiłki były niskotłuszczowe oraz zawierały małą ilość cukrów prostych.

Dieta powinna być bogata w błonnik i nie powinno w niej zabraknąć wielonienasyconych kwasów omega-3.

Unikajmy potraw smażonych i tłustych, w tym zwłaszcza niezdrowych tłuszczów zwierzęcych. Dozwolone są natomiast zdrowe tłuszcze roślinne, w tym te pochodzące z awokado, orzechów, migdałów, olejów roślinnych itd.

Warto włączyć do swojej diety duże ilości warzyw, zwłaszcza świeżych, a także owoców. Te drugie należy jednak spożywać z umiarem, gdyż obfitują w cukry proste.

Przy wysokich trójglicerydach warto ograniczyć również tłuste i czerwone mięso. Dieta na obniżenie trójglicerydów może natomiast uwzględniać ryby – stanowią one cenne źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wpływają korzystnie na organizm człowieka. Rozsądnym rozwiązaniem będzie także ograniczenie białej mąki i produktów z białej mąki. Warto dodatkowo znaleźć w diecie miejsce dla produktów pełnoziarnistych, a poza tym dobrze wybierać kasze i brązowy ryż. Z diety należy natomiast wyeliminować cukier, w tym w szczególności słodycze, słodkie wypieki, wyroby cukiernicze oraz słodzone napoje. Najlepiej zrezygnować również z posiłków opartych na żywności wysoko przetworzonej oraz na daniach typu fast food.

Należy też dodać, że ważne jest nie tylko to, co pacjent zjada, ale również to, jak przygotowuje posiłki. Należy unikać smażenia produktów na pełnym tłuszczu – najlepiej postawić na świeże owoce i warzywa, a także posiłki na ciepło: duszone, gotowane na parze bądź pieczone (ale bez tłuszczu).

Co pić przy wysokich trójglicerydach?

By obniżyć poziom trójglicerydów we krwi, a potem utrzymać je na odpowiednim poziomie, należy systematycznie dbać o to, co jemy i ile się ruszamy – pomoże to nie tylko zmniejszyć ryzyko groźnych schorzeń układu krążenia i wielu innych, ale też zadbać o sylwetkę. Kolejną ważną kwestią, jeśli chodzi o walkę z podwyższonym poziomem trójglicerydów, jest pilnowanie odpowiedniego nawodnienia organizmu, czyli wypijania min. 2 litrów płynów dziennie. Co pić na trójglicerydy? Najlepiej nawadniać organizm wodą. Dopuszczalna jest również herbata oraz niesłodzona kawa, jednak w niewielkich ilościach. Czy kawa podnosi trójglicerydy? W sieci to pytanie pada dość często, a odpowiedź na nie jest raczej sporna. Niektóre źródła podają jednak, że kawa pita w dużych ilościach może przyczyniać się do wzrostu poziomu cholesterolu i trójglicerydów, zatem dla bezpieczeństwa nie należy z nią przesadzać. Gdy u pacjenta jest przekroczona norma trójglicerydów, zaleca się również eliminację alkoholu i innych używek.

Leki i zioła na podwyższone trójglicerydy we krwi

Osoby mające problem z wysokim poziomem trójglicerydów powinny przede wszystkim skupić się na jakości swojej diety oraz na aktywności fizycznej. Trzeba jednak dodatkowo wiedzieć , że zioła na podwyższone trójglicerydy we krwi również mogą okazać się pomocne – nie powinny być jednak traktowane jako główny sposób na obniżenie poziomu trójglicerydów, a raczej jako wsparcie przy innych działaniach. U pacjentów z podwyższonym poziomem trójglicerydów może się szczególnie sprawdzić imbir i karczoch, a także ostropest plamisty oraz len. Stosowanie ziół warto jednak skonsultować z lekarzem, gdyż niektóre mają przeciwwskazania lub mogą wchodzić w interakcje z lekami przyjmowanymi przez pacjentów. W przypadku podwyższonego poziomu trójglicerydów pomocna może okazać się też suplementacja kwasów tłuszczowych omega-3, chociaż pacjent powinien zadbać przede wszystkim o ich prawidłową podaż w diecie.

Jeśli zmiana diety i zwiększenie aktywności fizycznej okażą się niewystarczające, by zadbać odpowiednio o obniżenie poziomu trójglicerydów, lekarz może zdecydować o konieczności wdrożenia specjalistycznego leczenia. Najczęściej pacjentom przepisuje się leki, kiedy poziom trójglicerydów w ich organizmie przekracza 200 mg/dl. Na podwyższone trójglicerydy stosuje się zwykle preparaty stabilizujące gospodarkę lipidową, w tym fibraty bądź statyny. Przyjmowanie wspomnianych leków może ograniczyć ryzyko niepożądanych skutków hipertriglicerydemii, w tym zmniejszyć ryzyko miażdżycy i cukrzycy typu II czy też nadciśnienia, a także ochronić przed zawałem, udarem bądź chorobą niedokrwienną serca.