Limfocyty należą do krwinek białych, tzw. leukocytów. Ich rola w organizmie człowieka jest związana z mechanizmami odpowiedzi odpornościowej i tym samym obroną przed drobnoustrojami – wirusami, bakteriami i innymi patogenami, a także komórkami nowotworowymi. Ich nieprawidłowy poziom we krwi, wykraczający poza przyjęte normy, może świadczyć o zachwianej równowadze, toczącej się infekcji, rozwoju choroby. Zarówno przewlekle podwyższony jak i obniżony poziom limfocytów we krwi nie jest korzystny dla organizmu i może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia. Jakie są zatem prawidłowe zakresy limfocytów we krwi? Jak przebiega badanie diagnostyczne? Jak interpretować wyniki?

Co to są limfocyty?

Jak wspomniano we wstępie, limfocyty należą do krwinek białych – leukocytów. Są komórkami układu odpornościowego. Mają zdolność do wytwarzania przeciwciał. Powstają w szpiku kostnym czerwonym, następnie dojrzewają w węzłach chłonnych, grasicy, śledzionie oraz grudkach chłonnych błon śluzowych. Wyróżniamy kilka rodzajów limfocytów, w zależności od funkcji jaką docelowo pełnią oraz od miejsca powstawania:

  • limfocyty T ( od łac. thymus, grasica)– to tzw. limfocyty grasicozależne, ponieważ dojrzewają głównie w grasicy. Stanowią najliczniejszą grupę wśród wszystkich rodzajów limfocytów. Są odpowiedzialne za powstanie odpowiedzi odpornościowej komórkowej. Wchodzą w bezpośredni kontakt z antygenem;
  • limfocyty B – limfocyty szpikozależne. Powstają i dojrzewają w szpiku kostnym. Są odpowiedzialne za powstanie humoralnej odpowiedzi odpornościowej. Chronią organizm przed czynnikami szkodliwymi poprzez produkcję przeciwciał;
  • komórki NK (ang. natural killer) – tzw. „naturalni” zabójcy. Są odpowiedzialne za powstanie nieswoistej odpowiedzi odpornościowej oraz nadzór immunologiczny. Wykazują właściwości cytotoksyczne – niszczą komórki nowotworowe, zainfekowane przez patogeny;

Prawidłowy zakres limfocytów we krwi – obowiązujące normy

Za prawidłowy zakres limfocytów we krwi u osób dorosłych przyjmuje się 1000–5000/µl (20–45% populacji leukocytów). Należy podkreślić, że na poziom limfocytów we krwi może wpływać wiele czynników, takich jak dieta, niektóre leki, suplementy diety. Za prawidłowy zakres limfocytów we krwi u osób dorosłych przyjmuje się 1000–5000/µl (20–45% populacji leukocytów). Stężenie limfocytów we krwi zależy również od wieku, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Normy u dzieci przedstawiono poniżej:

  • dla noworodków: od 2 do 10 000/µl, 30 – 65% (wszystkich białych krwinek),
  • dla niemowląt: od 4 – 13 500/µl, 50 – 75%,
  • dla dzieci w wieku od 1 roku do 3 lat: 4 – 10 500/µl, 50 – 70%,
  • dla dzieci 4 – 7 lat : 1500 – 7 000/µl, 32 – 60%,
  • dla dzieci 8 – 15 lat : 1500-6 000/µl, 28 – 48%,
  • dla młodzieży od 16 – 21 r.ż.: 1 – 5 000/µl, 25 – 45%,

Jak wygląda badanie stężenia limfocytów we krwi?

Oznaczenie stężenia limfocytów we krwi jest jednym z elementów badania morfologii krwi. Na badanie należy zgłosić się do laboratorium diagnostycznego na czczo, minimum 8h od spożycia ostatniego posiłku. Na 2–3 dni przed badaniem należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego. Poziom limfocytów jest oznaczany po pobraniu krwi żylnej, najczęściej z żyły łokciowej.

Obniżony poziom limfocytów we krwi

Obniżony poziom limfocytów poniżej 1000/µl nazywamy limfopenią. Zbyt niskie stężenie limfocytów we krwi obserwuje się u osób niedożywionych, borykających się z długotrwałym stresem oraz po intensywnym wysiłku fizycznym. Zbyt niski poziom limfocytów może być związany z przyjmowaniem niektórych leków: tyreostatyki, leki przeciwpadaczkowe, przeciwgruźlicze, NLPZ, doustne leki przeciwcukrzycowe, sulfonamidy.

Obniżony poziom limfocytów we krwi może być również związany z przebiegiem chorób, takich jak:

  • stwardnienie rozsiane (SR),
  • reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
  • sepsa,
  • niewydolność nerek,
  • niewydolność wątroby,
  • aplazja szpiku,
  • zespoły mielodyspalstyczne,
  • białaczka,
  • chłoniaki,
  • AIDS,
  • wirusowe zapalenie wątroby (WZW).

Limfopenię obserwuje się także u osób po przebytej chemioterapii i radioterapii.

Podwyższony poziom limfocytów we krwi

Podwyższony poziom limfocytów we krwi, czyli tzw. limfocytozę, stwierdza się w przebiegu wielu chorób zakaźnych takich jak odra, różyczka, świnka, białaczka limfatyczna oraz u osób chorujących na przewlekłe zakażenia bakteryjne.

Poziom limfocytów w ciąży

Stężenie limfocytów we krwi u kobiet ciężarnych może odbiegać od przyjętych norm dla osób dorosłych. Warto podkreślić, że każdy wynik należy skonsultować z lekarzem prowadzącym by wykluczyć ewentualne nieprawidłowości. Wzrost limfocytów obserwuje się u ciężarnych zwykle w I i II trymestrze, natomiast spadek w III trymestrze ciąży. Przyczynami są często fizjologiczne zmiany, które zachodzą w organizmie kobiety po zapłodnieniu. Podwyższony poziom limfocytów w ciąży może również świadczyć o toczącym się procesie patologicznym, infekcji, alergii, zatruciu. Konieczne może się okazać wdrożenie odpowiedniego leczenia.