Neuropatia — przyczyny, objawy, leczenie

Neuropatia to choroba, która ma podłoże neurologiczne i dotyczy nerwów obwodowych. Nerwy obwodowe to struktury, których zadaniem jest przekazywanie impulsów nerwowych, takich jak ból czy dotyk, pomiędzy różnymi częściami naszego organizmu. Ryzyko zachorowania na neuropatie rośnie wraz z wiekiem, niezależnie od płci. Szacuje się, że choroba dotyka około kilku procent osób dorosłych. Neuropatia może stanowić samodzielną jednostkę chorobową lub też występować jako objaw towarzyszący innym schorzeniem, jak choćby cukrzycy, chorobom reumatologicznym, nowotworom. W przypadku, gdy mamy do czynienia z dysfunkcją wielu nerwów, mówimy o tak zwanej polineuropatii. Jak zatem można rozpoznać neuropatie? Jaki są rodzaje choroby i objawy? Jak wygląda leczenie neuropatii?

Neuropatia – przyczyny, rodzaje

Neuropatia może być spowodowana uszkodzeniem nerwu obwodowego wskutek urazu czy też ucisku, stanem zapalnym lub chorobą. Jedne z najczęściej występujących neuropatii z ucisku to zespół cieśni nadgarstka, powstały na skutek nadmiernej kompresji nerwu pośrodkowego przez więzadła kanału nadgarstka. Neuropatie występują często w przebiegu takich chorób jak choroba zwyrodnieniowa stawów, miażdżyca tętnic, choroby wątroby, borelioza. Wśród możliwych przyczyn wymienia się również powikłania polekowe, zatrucia związkami chemicznymi (na przykład ołowiem), alkoholizm.

Istnieje kilka klasyfikacji neuropatii. Ze względu na przyczynę rozróżnia się neuropatie:

• wrodzone,
• polekowe,
• infekcyjne,
• neuropatie z uwięźnięcia.

Z uwagi na czas trwania choroby mówimy o neuropatiach ostrych, które rozwijają się przez kilka dni, podostrych – objawy utrzymują się kilka tygodni, przewlekłych – objawy mogą narastać miesiącami, a nawet latami. Wyróżnia się także mononeuropatie pojedyncze, w przypadku uszkodzenia pojedynczego nerwu obwodowego, mononeuropatie mnogie, gdy choroba obejmuje wiele pojedynczych nerwów obwodowych oraz polineuropatie, które dotyczą wielu nerwów obwodowych.

Inny podział neuropatii opiera się na rodzajach nerwów obwodowych w obrębie których rozwija się schorzenie. Wyróżniamy:

• neuropatie ruchową,
• neuropatie czuciową,
• neuropatie autonomiczną,
• neuropatie mieszane.

Neuropatia – objawy

Objawy neuropatii są uzależnione między innymi od rodzaju włókien, których dotyczy choroba oraz od miejsca uszkodzenia nerwu i typu tkanki. W przypadku włókien ruchowych jednym z głównych objawów, na które uskarżają się pacjenci są osłabienia, niedowłady, a także zaniki mięśni oraz osłabienie odruchów, siły mięśniowej czy też skurczu, ograniczenie ruchomości stawów. Jeżeli neuropatia dotyczy nerwów autonomicznych, czyli struktur, które odpowiadają za prawidłowe przesyłanie bodźców w obrębie narządów wewnętrznych, wówczas często obserwuje się takie objawy jak zaparcia, biegunki, bóle w okolicy jamy brzusznej, zaburzenia rytmu serca, nietrzymanie moczu, zaburzenia widzenia, suchość w jamie ustnej oraz zaburzenia funkcji seksualnych. Neuropatie mogą obejmować również inny rodzaj włókien nerwowych – włókna czuciowe. W tym przypadku wśród częstych objawów wymienia się: bóle o charakterze ostrym, rwącym lub piekącym, które mogą być krótkotrwałe, napadowe lub przewlekłe. Bólom towarzyszą również uczucie kłucia, drętwienia, mrowienie oraz świąd, a także uczucie gorąca lub zimna. Dolegliwości bólowe mogą nasilać się w nocy. Chorzy często zwracają uwagę na przeczulicę skóry. Z kolei w okolicy uszkodzonych nerwów dochodzi do niedoczulicy i osłabienia czucia dotyku, bólu, temperatury. Oprócz wymienionych objawów, podczas przebiegu neuropatii wymienia się również inne symptomy, takie jak obrzęki, zmiany skórne, wypadanie włosów, nadmierną potliwość.

Jedną z najczęściej występujących neuropatii jest polineuropatia cukrzycowa. W tym przypadku przyczyną uszkodzenia nerwów obwodowych jest zbyt wysoki poziom glukozy we krwi, który występuje w przebiegu cukrzycy, zwłaszcza niekontrolowanej w odpowiedni sposób. Neuropatia cukrzycowa może objawiać się zaburzeniem czucia w kończynach dolnych i górnych, które mogą prowadzić do rozwoju stopy cukrzycowej czy też zaburzenia widzenia.

Jak zdiagnozować neuropatię?

W celu rozpoznania neuropatii obwodowych wykonuje się odpowiednie badania diagnostyczne, przedmiotowe oraz wywiad lekarski. Rodzaj badań zależy w dużej mierze od umiejscowienia rozwoju schorzenia. Dodatkowo wykonuje się również testy obrazowe oraz czynnościowe, takie jak RTG, USG, MRI, elektroneurografię.

Na czym polega leczenie neuropatii?

Leczenie neuropatii ma charakter złożony i obejmuje kilka metod. Wśród nich wymienia się leczenie przeciwbólowe, leczenie przyczyny/schorzenia odpowiedzialnego za wywołanie neuropatii oraz wdrożenie leczenie mającego na celu ochronę uszkodzonego nerwu obwodowego.

Leczenie bólu neuropatycznego nie obejmuje stosowania leków klasycznych przeciwbólowych, z powodu ich znikomej skuteczności. W celu uśmierzenia bólu związanego z uszkodzeniem nerwu obwodowego, stosuje się dostępne na receptę leki przeciwdepresyjne o działaniu przeciwbólowym, takie jak duloksetyna, wenlafaksyna oraz przeciwdrgawkowe – gabapentynę, pregabalinę. Pomocniczo stosuje się dożylnie lidokainę oraz miejscowo kapsaicynę. Wśród nowych terapii pomocnych w walce z bólem neuropatycznym wymienia się zastosowanie medycznej marihuany czy też olejki z CBD. Leczenie bólu neuropatycznego w dużej mierze opiera się na leczeniu choroby odpowiedzialnej za uszkodzenie nerwu/nerwów obwodowych, takich jak cukrzyca. W tym przypadku celem terapii jest ścisła kontrola i unormowanie glikemii, wsparta modyfikacją stylu życia – dietą oraz regularną aktywnością fizyczną. W celu poprawy uszkodzonych nerwów podaje się kwas alfa-liponowy (ALA) oraz witaminy z grupy B. Zastosowanie preparatów bez recepty na ból neuropatyczny powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem oraz farmaceutą. Terapia bólu neuropatycznego może się również opierać na zastosowaniu metod niefarmakologicznych, takich jak zabiegi krioterapii, fizykoterapii, hydroterapii.