Ostra biegunka to częsta choroba wieku dziecięcego, której objawy zwykle ustępują samoistnie w ciągu 5–7 dni. Leczenie polega głównie na doustnym nawadnianiu, a w przypadku braku niepokojących dolegliwości nie ma nawet podstaw do wizyty u pediatry. Jakie są najczęstsze przyczyny biegunki u dzieci? Jak sobie radzić z biegunką u dziecka domowymi sposobami? Odpowiadamy!

Jak rozpoznać biegunkę u dziecka?

O biegunce mówi się wtedy, gdy:

  • dziecko oddaje znacznie większą niż zwykle liczbę stolców dziennie (nawet 2–3-krotnie),
  • zmienia się charakter stolców (są one półpłynne, płynne lub wodniste),
  • stolce dziecka zawierają śluz, krew lub ropę.

Ile trwa biegunka u dziecka?

U dzieci najczęściej spotykana jest biegunka o ostrym charakterze, która w większości przypadków ustępuje samoistnie w ciągu 5–7 dni, choć może trwać nawet 2 tygodnie. Objaw ten jednak w przebiegu różnych poważnych chorób może utrzymywać się znacznie dłużej. Oprócz biegunki ostrej możliwa jest:

  • biegunka przetrwała – trwa od 14 do 29 dni,
  • biegunka przewlekła – utrzymuje się 30 dni i dłużej.

Przewlekle występująca biegunka powinna zostać zdiagnozowana. Stosownie do rozpoznania zastosować należy odpowiednie leczenie3.

Ostra biegunka u dziecka – co ją mogło wywołać?

Czynnikiem etiologicznym ostrej biegunki u dzieci najczęściej jest zakażenie wirusowe. Szacuje się, że same rotawirusy powodują aż 35–50% przypadków ostrych zakażeń przewodu pokarmowego. Rotawirusy najwięcej infekcji wywołują w sezonie jesienno-zimowym, a do zakażenia dochodzi drogą kropelkową (kichanie, kasłanie), poprzez bezpośredni kontakt z chorym lub spożycie zainfekowanej żywności1.

Zdecydowanie rzadziej przyczyną ostrej biegunki u dzieci są bakterie. Jeśli już to źródłem zakażenia bakteryjnego są Salmonella, Shigella, Campylobacter oraz enteropatogenne szczepy pałeczki okrężnicy.

Biegunka u dziecka może być też działaniem niepożądanym przyjmowania leków, antybiotykoterapii lub nadwrażliwości pokarmowej. Często trudno jest samodzielnie wskazać przyczynę biegunki, dlatego chcąc ją poznać, nie obejdzie się bez wizyty u lekarza.

Co robić, gdy dziecko ma biegunkę?

Najważniejsze to zachować spokój i nie podejmować pochopnych decyzji. Jeśli biegunce nie towarzyszą żadne niepokojące objawy oprócz bólu brzucha, nudności czy wymiotów, to nie ma potrzeby umawiania wizyty u pediatry. W takiej sytuacji zaleca się w pierwszej kolejności podjąć leczenie domowe.

Rodzicom w przypadku biegunki u dziecka zaleca się:

  • dbać o odpowiednie nawodnienie dziecka poprzez podawanie mu większej ilości płynów niż zwykle,
  • żywić dziecko tak samo, jak w zwykłe dni, nie eliminując z diety żadnych pokarmów ani nie ograniczając porcji,
  • obserwować stan dziecka, czy nie pojawiają się przypadkiem objawy odwodnienia.

Dodatkowo podawać można dostępne bez recepty preparaty zmniejszające objawy biegunki jak Tasectan. Jest to wyrób medyczny, który przywraca naturalne funkcjonowanie
śluzówki jelit, przez co hamuje biegunkę.

Leczenie biegunki u dziecka – zasady doustnego nawadniania

Przy biegunce można podawać dziecku płyny takie jak woda, herbata, zupy czy kompot jabłkowy, w zwiększonych ilościach niż normalnie. Maluch nie powinien jednak pić dostępnych w sklepach, gotowych soków owocowych ani słodzonych napojów gazowanych, ponieważ zawierają one duże ilości cukrów, przez co mogą dodatkowo nasilać biegunkę.

Oprócz zwykłych napojów sięgnąć można także po doustne płyny nawadniające. Płyny tego typu cechują się specjalnym składem i stanowią gotową mieszaninę elektrolitów oraz glukozy przeznaczoną do nawadniania w przebiegu ostrej biegunki. W aptece kupić można gotowe do spożycia płyny nawadniające lub proszek w saszetkach do rozpuszczenia w przegotowanej wodzie.

Jakie ilości płynów podawać dziecku przy biegunce?

Ogólne zalecenia są takie, aby w przebiegu biegunki u dziecka zwiększyć ilość napojów w stosunku do ilości podawanych na co dzień. Rodziców szczególnie małych dzieci w trosce o ich dobro często jednak dociekają, jakie ilości płynów będą odpowiednie. Dziecko po oddaniu każdego wolnego stolca powinno otrzymać dodatkowo:

  • 50–100 ml płynów – dotyczy dzieci poniżej 2. roku życia,
  • 100–200 ml płynów – dotyczy dzieci w wieku od 2 do 10 lat.

Oprócz tego trzeba zatroszczyć się, aby pociecha przyjmowała możliwie jak najwięcej płynów, co pozwoli zapobiec groźnemu w skutkach odwodnieniu.

Dieta przy biegunce – jak żywić dziecko w czasie biegunki?

Istnieje przekonanie, że przy biegunce dieta dziecka powinna być lekkostrawna, a porcje pożywienia mniejsze, w dodatku należy stosować długie przerwy w jedzeniu. Nie jest to prawdą, a dziecko z biegunką powinno otrzymywać takie samo pożywienie, jakie je na co dzień. Warto jednak wiedzieć, że dzieci w czasie biegunki zazwyczaj lepiej tolerują mniejsze porcje, ale podawane częściej, nawet do 7 razy na dobę, niż duże i rzadko podawane.

Sposób żywienia niemowląt z biegunką również nie powinien odbiegać od normalnego. Jeśli niemowlę jest karmione piersią, to bez względu na sposób nawadniania przez cały okres choroby powinno się kontynuować karmienie naturalne. W przypadku niemowlęcia karmionego sztucznie mlekiem modyfikowanym zaleca się podawanie pokarmu co ok. 3 godziny.

Kiedy ostra biegunka u dziecka wymaga konsultacji lekarskiej?

Domowe leczenie biegunki jest wysoce skuteczne, niestety jednak nie w każdym przypadku. Czasami stan dziecka staje się na tyle poważny, że wizyta u lekarza jest wręcz koniecznością.

Wskazaniem do zasięgnięcia porady pediatry jest utrzymywanie się objawów takich jak:

  • wysoka i trudna do zbicia gorączka,
  • zmniejszenie apetytu lub jego całkowita utrata,
  • ogólne osłabienie organizmu,
  • odwodnienie.

Na odwodnienie organizmu dziecka mogą wskazywać m.in. wybitnie wzmożone pragnienie, suchy język, płacz bez łez, zapadnięte gałki oczne, rzadkie i skąpe oddawanie moczu, chrypka lub całkowity bezgłos, intensywne wymioty, rozdrażnienie, apatia i senność. W przypadku ich wystąpienia należy skierować się do przychodni lub od razu na SOR.

 

 

Bibliografia:

  1. Czerwionka-Szaflarska M., Adamska I., Ostra biegunka u dzieci — najnowsze wytyczne, Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 6, 431–438.
  2. Szajewska H., Biegunka ostra, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladpokarmowy/61309,biegunka-ostra (dostęp: 2022.12.16.)).
  3. Wiercińska M., Biegunka (rozwolnienie) - objawy, przyczyny, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50644,biegunka (dostęp: 2022.12.16.)).
  4. Witryna internetowa: https://tasectan.pl/  (dostęp: 2022.12.16.).