Hemoroidy, inaczej guzki krwawnicze, to dość powszechny, a zarazem bardzo wstydliwy problem. Z wiekiem ryzyko ich rozwoju wzrasta – według statystyk na hemoroidy okresowo cierpi co drugi Polak. Objawy hemoroidów są bardzo uciążliwe, powodują świąd odbytu i krwawienie, a przez to też dyskomfort przy siadaniu i utrudnione funkcjonowanie. Czym dokładnie są hemoroidy i jak je leczyć? Odpowiadamy!

Czym są i jak wyglądają hemoroidy (żylaki odbytu)?

Hemoroidy naturalnie występują u każdego człowieka i stanowią fizjologiczną strukturę odbytu. Są to wypełnione krwią, poduszkowate naczynia żylne, które uszczelniają odbyt oraz kontrolują oddawanie gazów i stolca.

U niektórych osób dochodzi do przekrwienia hemoroidów, przez co guzki krwawnicze powiększają się i wywołują różne objawy. Wtedy właśnie określa się je mianem hemoroidów, czyli żylaków odbytu lub choroby hemoroidalnej.

Wyróżnia się dwa rodzaje hemoroidów: wewnętrzne i zewnętrzne. Pierwsze są niewidoczne w początkowej fazie choroby, drugie są widoczne w obrębie odbytu.

Choroba hemoroidalna – rodzaje

Choroba hemoroidalna może mieć 4 stopnie:

  • I – guzki są powiększone, ale nie wypadają na zewnątrz,
  • II – guzki wypadają na zewnątrz w trakcie wypróżniania i samoistnie się cofają,
  • III – guzki wypadają w trakcie wypróżnienia i muszą być odprowadzone ręcznie,
  • IV – guzki utrzymują się na zewnątrz.

Przyczyny powstawania hemoroidów

Występowanie hemoroidów jest związane ze współistnieniem kilku czynników związanych z trybem życia, dietą, wysiłkiem fizycznym, wykonywanym zawodem, a u kobiet także ciążą i porodem. Większe ryzyko ich powstania występuje u osób, które prowadzą siedzący tryb życia i stronią od aktywności fizycznej, jak również takich, które uprawiają biegi długodystansowe. Na hemoroidy narażone są także osoby z nawykowymi zaparciami lub biegunkami.

Niekiedy hemoroidy występują w przebiegu różnych chorób. Pojawić się mogą w przebiegu takich przypadłości jak:

  • marskość wątroby,
  • wrodzony brak zastawek żylnych w żyłach trzewnych,
  • guzy miednicy małej.

Hemoroidy – jak się objawiają?

Charakterystycznym objawem hemoroidów jest krwawienie z odbytu i ma miejsce głównie przy wypróżnianiu. Pojawia się w przebiegu zaparć przy wytężonej defekacji. W przypadku hemoroidów pojawia się świeża, czerwona krew z odbytu. Zaobserwować ją można na muszli klozetowej, w obrębie stolca lub na papierze toaletowym.

Oprócz krwawienia w przebiegu choroby hemoroidalnej mogą pojawić się też inne nieprzyjemne objawy. Należą do nich m.in.:

  • świąd,
  • pieczenie w okolicy odbytu,
  • ból,
  • podrażnienie odbytu,
  • dyskomfort,
  • uczucie niecałkowitego wypróżnienia,
  • wyciek śluzu,
  • wypadanie hemoroidów.

Wystąpienie wskazanych objawów powinno skłonić do odbycia konsultacji z lekarzem.

Diagnostyka hemoroidów (żylaków odbytu)

Podstawą rozpoznania hemoroidów jest badanie proktologiczne. Obejmuje ocenę okolicy odbytu i badanie palcem przez odbyt. W diagnostyce hemoroidów wykorzystuje się także badanie wziernikiem oraz proktoskopię.

Przy ustalaniu rozpoznania ważne jest wykluczenie innych możliwych przyczyn krwawienia z odbytu. W tym celu pacjenci najczęściej kierowani są na kolonoskopię.

Jak wygląda leczenie hemoroidów?

Sposób leczenia hemoroidów zależy od przebiegu choroby i stopnia nasilenia objawów, a także wieku i ogólnego stanu pacjenta. Zastosowanie znajduje głównie leczenie zachowawcze i zabiegowe.

Zachowawcze leczenie hemoroidów

Leczenie zachowawcze zalecane jest tak naprawdę w każdym stadium choroby. Obejmuje:

  • zapobieganie zaparciom poprzez stosowanie odpowiedniej diety przeciwzaparciowej z ograniczeniem ostrych przypraw i unikanie używek,
  • stosowanie leków zwiększających napięcie ścian naczyń żylnych i zmniejszających ich przepuszczalność – dostępne są tabletki na hemoroidy z diosminą, hesperydyną lub wyciągiem z ruszczyka,
  • stosowanie maści i czopków wykazujących przeciwzapalne i miejscowo ochronne działanie – dostępne są kremy na hemoroidy i czopki z kwasem hialuronowym, tlenkiem cynku czy hydrookortyzonem.

U większości pacjentów, jeśli hemoroidy nie są zaawansowane, takie postępowanie przynosi dobre efekty.

Zabiegowe leczenie hemoroidów

Gdy leczenie zachowawcze nie pomoże, stosuje się metody mało inwazyjne takie jak:

  • skleroterapia (wstrzykuje się specjalne preparaty, które zamykają dopływ krwi do hemoroidów)
  • koagulacja energią cieplną – laserowa, elektrokoagulacja lub koagulacja zimnem (krioterapia),
  • podwiązanie tętnic doprowadzających krew do hemoroidów.

Operacyjne leczenie hemoroidów

W ostateczności, gdy inne metody leczenia zawiodą, hemoroidy leczy się zabiegowo. Operacja polega na wycięciu guzków krwawniczych. Zabieg jest bolesny i wiąże się z dużym ryzykiem powikłań.

Hemoroidy (żylaki odbytu) – profilaktyka

Najlepszym i zarazem najskuteczniejszym sposobem zapobiegania hemoroidom jest dbałość o regularne wypróżnienia i niepowstrzymywanie oddawania stolca, gdy zachodzi taka potrzeba. Zaleca jest dieta przeciwzaparciowa, bogata w błonnik i unikanie pokarmów sprzyjającym zaparciom, jak choćby czekolada. Na funkcjonowanie układu pokarmowego i regularność wypróżnień pozytywny wpływ ma też regularna aktywność fizyczna. W profilaktyce hemoroidów ważna ponadto jest odpowiednia higiena okolicy odbytu.

Wpływ diety na krwawienie z hemoroidów

Nieodpowiednia dieta może nasilać problemy z hemoroidami. Mowa tutaj przede wszystkim o diecie, która nie zapewnia odpowiedniego rytmu wypróżnień i powoduje zaparcia. Negatywny wpływ na defekację ma także dieta zawierającą ostre przyprawy i alkohol. Chcąc zatem uniknąć krwawienia z odbytu, trzeba przyłożyć dużą wagę do sposobu odżywiania.