Co to są aminokwasy? Rola w organizmie

Aminokwasy to mikrostruktury organizmu, tworzące białko. Ich połączenie się daje większą cząsteczkę właśnie w postaci konkretnego białka. Białka mają różne zadanie w organizmie – niektóre odpowiadają za procesy neuroprzekaźnictwa, inne za rozwój poszczególnych struktur, a jeszcze inne za syntezę hormonów czy innych substancji, ważnych dla funkcjonowania organizmu.

Czym są aminokwasy? Jaką pełnią rolę w organizmie? Jak aminokwasy wpływają na skórę i włosy? W jaki sposób zadbać o ich odpowiednią podaż w diecie? Sprawdź!

Co to są aminokwasy? Rodzaje

Aminokwasy to związki chemiczne, które po połączeniu się tworzą białko. Każde białko pełni nieco inną funkcję w organizmie, o czym decyduje właśnie konfiguracja poszczególnych aminokwasów. Aminokwasy dzielą się na dwie główne kategorie – w zależności od źródła ich dostarczania, są to aminokwasy endogenne lub egzogenne.

Aminokwasy endogenne

Aminokwasy endogenne to te związki chemiczne, które organizm sam potrafi wytworzyć. To substancje, których dostarczanie z zewnątrz nie jest konieczne. Aminokwasy endogenne to m.in.

• alanina,
• kwas glutaminowy,
• kwas asparaginowy.

Aminokwasy egzogenne

Są to aminokwasy równie niezbędne do funkcjonowania co związki endogenne z tą różnicą, że aminokwasy egzogenne muszą być dostarczone z zewnątrz – z pożywienia. Ich dostarczenie do organizmu jest istotne, gdyż niedobory tych aminokwasów sprawiają, że dane białko nie jest w stanie spełnić swoich funkcji. Do aminokwasów egzogennych zalicza się m.in. lizynę, histydynę czy izoleucynę.

Aminokwasy – jaką pełnią rolę w organizmie? Działanie

Aminokwasy to składniki budujące organizm oraz niezbędne do prawidłowego przebiegu wszystkich procesów wewnątrz organizmu. Konkretne działanie aminokwasów, zależy od tego, jakie białko tworzą oraz jakie funkcje dane białko spełnia. Niektóre z nich są niezbędne do wzrostu i rozwoju komórek organizmu, inne do regeneracji mięśni, a jeszcze inne – są kluczowe w syntezie niektórych substancji, np. choliny.

To połączenie aminokwasów w dany sposób warunkuje ich zastosowanie, dlatego warto omówić kilka najważniejszych związków z tej grupy.

• Lizyna – aminokwas ten ma szerokie zastosowanie. Jego główna rola w organizmie to wspomaganie wzrostu organizmu i rozwoju struktur układu kostnego (wiąże się to m.in. z faktem, iż lizyna wspomaga absropcję wapnia). Lizyna pobudza również laktację oraz wspomaga regenerację tkanek. W czasie infekcji pobudza organizm do wytwarzania przeciwciał.
• Leucyna – to jeden z ulubionych aminokwasów sportowców. Leucyna wspomaga regenerację mięśni i kości oraz chroni przed rozpadem mięśni na skutek aktywności fizycznej. Dlatego też jej dodatkowa suplementacja jest polecana sportowcom, którzy są narażeni na rozpad tkanki mięśniowej (przy zaniedbaniu odpowiedniej regeneracji). Oprócz tego, leucyna bierze udział w procesach wzrostu organizmu oraz regulacji poziomu cukru we krwi.
• Izoleucyna – to kolejny aminokwas niezbędny do regeneracji mięśni oraz ich ochronie przed rozpadem. Dodatkowo izoleucyna wspomaga procesy regulujące stężenie glukozy we krwi.
• Fenyloalanina – to aminokwas, którego niedobory sprzyjają m.in. spadkom energii i większemu zmęczeniu. Wynika to z faktu, iż fenyloalanina jest jednym z aminokwasów niezbędnych do syntezy adrenaliny – hormonu pobudzającego (określana jest jako hormon przetrwania, co oznacza, że aktywuje się w sytuacji zagrożenia i mobilizuje organizm do dalszej walki lub ucieczki, w skrócie – do podjęcia reakcji).
• Alanina – to aminokwas o dużym znaczeniu dla procesów energetycznych całego organizmu. Alanina jest niezbędna podczas przekształcania glukozy w energię, dostarczaną m.in. do mięśni i mózgu. Dzięki temu w czasie treningu zmniejsza zmęczenie oraz sprzyja większej wytrzymałości (wpływ na to ma również zwiększenie stężenie karnozyny w mięśniach).
• Kwas glutaminowy – ten aminokwas odgrywa ogromną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, gdyż jest tzw. neuroprzekaźnikiem. Wspomaga procesy koncentracji i zapamiętywania. Jego nadmiar lub niedobór mają szkodliwe znaczenie dla funkcjonowania psychiki, mogą powodować m.in. obniżony nastrój czy problemy z koncentracją. Jego odpowiednia podaż jest kluczowa dla procesów uczenia się.
• Histydyna – jedną z najważniejszych funkcji tego aminokwasu jest wsparcie dla układu odpornościowego, gdyż m.in. spowalnia rozwój patogenów w organizmie.. Oprócz tego, histydyna wspomaga układ trawienny (pobudza aktywację enzymów trawiennych) i korzystnie wpływa na układ nerwowy. Szczególnie duże zapotrzebowanie na histydynę mają niemowlęta - jej niedobór może skutkować zaburzeniami we wzroście i rozwoju masy mięśniowej.

Czym są aminokwasy BCAA? Aminokwasy w sporcie

Aminokwasy BCAA to aminokwasy egzogenne, których dostarczenie wraz z pożywieniem jest niezbędne. Zwiększone zapotrzebowanie na te związki chemiczne jest typowe dla sportowców – ze względu na ogromne znaczenie tych aminokwasów dla procesów regeneracyjnych mięśni.

Odpowiednia podaż aminokwasów BCAA nie tylko wspiera rozbudowę masy mięśniowej, ale przede wszystkim umożliwia regenerację mięśni po ciężkim treningu i zapobiega procesom prowadzącym do ich rozpadu.

Aminokwasy w kosmetyce – jakie mają znaczenie?

Aminokwasy jako substancje kluczowe dla pracy całego organizmu, odnajdują swoje zastosowanie również w procesach pielęgnacyjnych. Przede wszystkim ograniczają one utratę wody z naskórka, co pozwala utrzymać nawilżoną skórę. Aminokwasy mają ogromne znaczenie dla procesów starzeniowych – pobudzają produkcję kolagenu, co spowalnia powstawanie zmarszczek.