Insulinooporność (IR, ang. insulin resistance) to zaburzenie metaboliczne, w którym obserwujemy obniżoną wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Co to oznacza dla naszego zdrowia? Warto przypomnieć rolę jaką pełni insulina w naszym organizmie. Pozwoli to na pełniejsze zrozumienie problemu. Insulina to hormon, wytwarzany przez komórki beta wysp trzustkowych. Odpowiada za regulację - obniżenie poziomu glukozy we krwi i dostarczenie jej do komórek mięśni szkieletowych, wątroby oraz komórek tłuszczowych. Insulina uczestniczy też w przemianach metabolicznych glukozy, tłuszczów i białek. W sytuacji, gdy tkanki przestają być wrażliwe i podatne na działanie insuliny (pomimo jej prawidłowego lub podwyższonego stężenia) dochodzi do zaburzenia gospodarki węglowodanowej i rozwoju insulinooporności. W konsekwencji  obserwuje się podwyższenie poziomu glukozy we krwi – hiperglikemie. Omawiane zaburzenie dotyka coraz większą liczbę ludzi i niesie ze sobą poważne konsekwencje dla naszego zdrowia i jakości życia. Nieleczona insulinooporność może prowadzić do stanu przedcukrzycowego, a następnie cukrzycy typu 2. Może przyczyniać się do rozwoju między innymi hipercholesterolemii, nadciśnienia tętniczego, otyłości, zespołu policystycznych jajników (PCOS), niealkoholowego stłuszczenia wątroby, miażdżycy czy trądziku.

Przyczyny insulinooporności

Wśród głównych przyczyn wymienia się niewłaściwą, wysokokaloryczną dietę, bogatą w tłuszcze (zwłaszcza tłuszcze trans, żywność przetworzoną) i cukier oraz małą aktywność fizyczną (siedzący tryb życia), palenie tytoniu, przewlekły stres, niedobór snu. Pozostałe przyczyny to czynniki genetyczne, wiek (ryzyko wzrasta wraz z wiekiem), płeć (insulinooporność występuję częściej u mężczyzn), przyjmowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidy, leki antykoncepcyjne), choroby z nadmiarem hormonów działających przeciwstawnie do insuliny (np. nadczynność tarczycy, akromegalia), otyłość i nadwaga.

Objawy insulinooporności

Objawy insulinooporności są niespecyficzne i trudne do rozpoznania. Należą do nich:

  • przewlekłe zmęczenie,
  • zaburzona koncentracja, osłabiona pamięć,
  • senność (szczególnie po posiłku),
  • obniżenie nastroju,
  • problemy skórne (rogowacenie),
  • uczucie głodu i ochota na słodycze po posiłku,
  • nadwaga (nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha).

 

Insulinooporność w ciąży

Ciąża to szczególny czas w życiu kobiety, w którym  dochodzi do zmiany gospodarki hormonalnej. Zwiększa się poziom hormonów działających przeciwstawnie do insuliny, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka. Może się to przyczynić do rozwoju cukrzycy ciążowej oraz insulinooporności u osób predysponowanych. Do czynników ryzyka insulinooporności u ciężarnych zalicza się głównie nadwagę, otyłość, nadciśnienie tętnicze, wiek powyżej 35 lat, cukrzyce typu 2. w wywiadzie rodzinnym. Z kolei insulinooporność w ciąży może zwiększać ryzyko stanu przedrzucawkowego, nieprawidłowej masy ciała u dziecka, wad rozwojowych, przedwczesnego porodu.

 

W jaki sposób zdiagnozować insulinooporność?

Metodą referencyjną w diagnostyce insulinooporności jest tech­ni­ka eu­gli­ke­micz­nej klam­ry me­ta­bo­licz­nej. Jest jednak rzadko stosowana, głownie w badaniach o charakterze naukowym. W praktyce klinicznej wykorzystuje się najczęściej współczynnik HOMA, wyliczany na podstawie stężenie glukozy i insuliny na czczo. Przyjmuje się, że dla osoby zdrowej współczynnik HOMA wynosi 1, u osoby z insulinoopornością 2,5 (niektóre źródła podają 2).

Postępowanie w przypadku insulinooporności.

Podstawą działań związanych z postępowaniem z insulinoopornością jest zmiana stylu życia i nawyków żywieniowych oraz redukcja masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością. Dieta u osób z insulinoopornością powinna być bogata w produkty o niskim indeksie glikemicznym. Osobom z insulinoopornością zaleca się zwiększenie ilości warzyw w diecie, produktów pełnoziarnistych przy jednoczesnym ograniczeniu spożywania tłuszczów nasyconych i produktów wysokoprzetworzonych. Zaleca się także regularne spożywanie niewielkich posiłków  i ograniczenie alkoholu. Warto również zadbać o włączenie dodatkowej aktywności fizycznej, która korzystnie wpływa na poprawę tolerancji glukozy, zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, obniża ciśnienie tętnicze oraz poprawia samopoczucie. Oprócz diety i aktywności fizycznej pomocne może okazać się stosowanie preparatów, wspierających utrzymanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi oraz metabolizmu węglowodanów i kwasów tłuszczowych. Przykładem takiego preparatu jest suplement diety InsuResin, który jest rekomendowany osobom o niskiej wrażliwości tkanek na insulinę. Jedno opakowanie zawiera 30 saszetek o smaku cytrusowym i 60 kapsułek. W saszetce znajdziemy inulinę z cykorii o niskiej wartości kalorycznej oraz mio-inozytol, przyczyniający się do usprawniania transportu glukozy do komórek wrażliwych na insulinę. W kapsułce znajduje się m.in. berberyna oraz imbir, które efektywnie wpływają na normalizację poziomu glukozy we krwi. Ponadto składniki aktywne wspomagają prawidłowy metabolizm węglowodanów i kwasów tłuszczowych (cynk), wpływają na odporność organizmu (wit. D) oraz redukcję uczucia zmęczenia i znużenia (wit. B12).