Oparzenia słoneczne – co na nie stosować i jak je złagodzić?

Promieniowanie słoneczne może szkodzić cały rok, zwłaszcza jeśli zbyt często przebywa się na słońcu, jednak oparzenia słoneczne pojawiają się zwykle w okresie letnim, kiedy skóra w bardzo dużym stopniu wystawiona jest na działanie promieni słonecznych. Jakie wyróżnia się stopnie oparzeń słonecznych i jakie są ich objawy? Jak wygląda pierwsza pomocy i co sprawdzi się najlepiej na oparzenia słoneczne? Zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem! 

Czym jest poparzenie słoneczne?

Niewidzialne gołym okiem promieniowanie słoneczne może stać się przyczyną uszkodzenia skóry, co w niektórych przypadkach może doprowadzić do rozwoju groźnych dla zdrowia człowieka nowotworów skórnych. Poparzenie słoneczne jest efektem długotrwałego promieniowania mającego niekorzystny wpływ na skórę człowieka. Za zmiany pojawiające się na skórze odpowiada przede wszystkim promieniowanie ultrafioletowe UVB, czyli tzw. krótki ultrafiolet. Poparzenie słoneczne twarzy i innych części ciała (ramion, dekoltu, brzucha oraz wewnętrznej części ud) ma miejsce, kiedy promieniowanie UVB jest tak duże, że melanina (pigment) traci zdolność do ochrony skóry przed nadmiernym wpływem promieni słonecznych. Efektem jest oparzenie słoneczne, które objawia się bolesnymi zmianami na skórze. 

Największe ryzyko wystąpienia oparzenia słonecznego dotyczy osób z jasną karnacją skóry, które przebywają nad morzem, jeziorem czy w górach, a także osób, których skóra jest bardzo wrażliwa i przez to w większym stopniu podatna na podrażnienia. Takim osobom niekiedy może wystarczyć nawet kilkanaście minut nieostrożnej ekspozycji na słońce, by doszło do poparzenia wrażliwej skóry. Mogą się pojawić także między innymi jako efekt zbyt długiego, nierozsądnego i intensywnego plażowania.

Szczyt promieniowania słonecznego występuje między godziną 10.00 a 15.00, dlatego w tym czasie najlepiej zrezygnować z wychodzenia na dłużej na słońce. Ryzyko oparzeń wzrasta również u osób przyjmujących leki, które zawierają w składzie substancje o działaniu fototoksycznym. Ważne jest więc dokładne zapoznanie się z dołączoną do leków ulotką jeszcze przed ekspozycją na słońce, by upewnić się, że nie przyjmuje się substancji fotouczulających. Oparzenie niekiedy może wystąpić również u osób, które korzystały wcześniej z solarium. Objawy oparzenia słonecznego mogą być wówczas zauważalne już po kilku godzinach. Badania dowodzą, że oparzenia słoneczne u osób w młodym wieku zwiększają ryzyko wystąpienia czerniaka w późniejszym czasie.

Stopnie oparzeń słonecznych

Objawy oparzenia słonecznego pojawiają się zwykle po kilku godzinach od ekspozycji skóry na słońce. Nasilenie objawów związanych z poparzeniem w dużej mierze zależy od jego stopnia. Wyróżnia się trzy stopnie oparzeń słonecznych. Oparzenia słoneczne 1. stopnia to najczęściej występujące oparzenia, które obejmują wyłącznie naskórek. Ich efektem jest zaczerwienienie i obrzmienie skóry, a także jej ból. Zwykle po kilku dniach charakterystyczny rumień stopniowo zanika, a miejsce, które uległo poparzeniu, stopniowo zaczyna swędzieć. Po regeneracji naskórka w miejscach gojenia się skóry nie pozostają żadne blizny. 

Oparzenia słoneczne 2. stopnia obejmują zarówno naskórek, jak i skórę właściwą. Cechą dla nich charakterystyczną są bąble po opalaniu, które wypełnione są płynem surowiczym. Pęcherze te mogą utrzymywać się na skórze nawet przez 3 tygodnie. U części osób pojawia się również obrzęk, a także częściowa martwica naskórka. Ten stopień oparzeń wymaga kontaktu z lekarzem, ponieważ konieczne może okazać się wdrożenie odpowiedniego leczenia oparzeń słonecznych. 

W przypadku oparzeń 3. stopnia, które są stosunkowo rzadkie, zmiany skórne obejmują nie tylko naskórek i skórę właściwą, ale również tkankę podskórną i nerwy. Jeśli dojdzie do uszkodzenia receptorów czuciowych, w miejscu, które uległo oparzeniu, następuje brak czucia. Ten stopień oparzenia wymaga specjalistycznego leczenia, a także opieki specjalisty. 

Kiedy udać się do lekarza przy oparzeniu słonecznym? 

Nasilone objawy oparzenia słonecznego wymagają konsultacji z lekarzem, gdyż często niezbędne jest wdrożenie specjalistycznego leczenia. Konsultacja lekarska zalecana jest wtedy, gdy poparzenie objęło 15–20% powierzchni ciała. Konieczna jest natomiast przy oparzeniach, które objęły 30% powierzchni ciała osoby poparzonej. Wizyta u lekarza, bez względu na stopień oparzenia słonecznego i nasilenie objawów, może okazać się niezbędna w momencie wystąpienia dodatkowych dolegliwości, do których zalicza się utrzymujące się bóle i zawroty głowy, a także nudności i wymioty. Wskazaniem do konsultacji lekarskiej może być również wystąpienie u pacjenta gorączki oraz zimnych potów. Takie objawy mogą świadczyć np. o niebezpiecznym dla zdrowia i życia udarze słonecznym, który często jest powiązany z oparzeniami słonecznymi. 

Objawy oparzenia słonecznego

Najważniejsze objawy poparzenia od słońca to zmiany skórne występujące w postaci zaczerwienienia i podrażnienia, pojawiające się zwykle po upływie 4–6 godzin od ekspozycji skóry na działanie promieni słonecznych. Największe nasilenie objawów pojawia się jednak po 12–24 godzinach, a ustępowanie zmian skórnych następuje zwykle po ok. 72 godzinach od poparzenia. Częstym objawem poparzenia słonecznego są bąble po opalaniu. Inne objawy oparzenia słonecznego to wyraźnie przesuszona i tkliwa skóra. Bardzo często po kąpieli staje się ona bardzo gorąca oraz wrażliwa nawet na najmniejszy dotyk. 

Jeśli poparzenie słoneczne daje objawy o niewielkim stopniu nasilenia, wówczas przejście od fazy zaczerwienienia do fazy brązowienia skóry najczęściej ma łagodny przebieg. Przy oparzeniach o cięższym przebiegu towarzyszące im dolegliwości są znacznie bardziej dokuczliwe. W ich przypadku mogą pojawiać się bolesne pęcherze, a także dreszcze oraz obrzęki skóry. Dodatkowo często występują nudności, wymioty, a także gorączka oraz zaburzenia układu krążeniowo-naczyniowego. 

Pierwsza pomoc przy oparzeniach słonecznych 

Jeśli u pacjenta wystąpi oparzenie 1. stopnia, najczęściej jest on w stanie poradzić sobie z nim samodzielnie. Stosowne działania muszą zostać podjęte jak najszybciej, by złagodzić objawy oparzenia słonecznego, zanim staną się bardzo dokuczliwe. Oparzone miejsce należy przemyć wodą (najlepiej letnią), a następnie przyłożyć do niego chłodny okład. Jeśli dotyka ono większej części ciała, pacjent powinien wziąć prysznic w letniej wodzie, a następnie stopniowo ją ochładzać – przy gwałtownej zmianie może dojść może do szoku termicznego. 

Oparzenia słoneczne 2. stopnia, podobnie jak oparzenia słoneczne 3. stopnia, wymagają konsultacji lekarskiej. Przed udaniem się do lekarza należy pamiętać, by nie przekłuwać pęcherzy, które pojawiły się po oparzeniu. Znajdujący się we wnętrzu bąbla płyn surowiczy stanowi naturalną barierę ochronną organizmu. Przekłucie bąbla po opalaniu spowoduje otwarcie drogi do zakażania. Nie należy również stosować preparatów, które mają działania natłuszczające, ponieważ wówczas nie będzie odprowadzane ciepło z organizmu, co nie tylko nasili dolegliwości bólowe, ale znacznie wydłuży proces regeneracji skóry. 

Co stosować na oparzenia słoneczne?

W aptekach można znaleźć wiele produktów dedykowanych skórze po oparzeniach słonecznych, a sporo z nich dostępnych jest bez recepty. Czym smarować oparzenia słoneczne? Na poparzenie od słońca sprawdzić się mogą specjalne kremy i żele, a także wygodne w użytku aerozole. Sprawdzonym sposobem jest stosowanie maści z alantoiną czy srebrem, a także maści aloesowe, rumiankowe oraz nagietkowe. Często na poparzenie stosuje się także maść z D-pantenolem. Przydatne mogą okazać się również specjalistyczne opatrunki, do których zalicza się między innymi opatrunki alginianowe, piankowe, hydrowłókniste oraz opatrunki z jonami srebra. Dobrym rozwiązaniem mogą okazać się również pianki na oparzenia słoneczne. Na zmiany skórne przydatne mogą być również specjalne plastry na oparzenia. 

W internetowej aptece Rosa znajdziesz wiele produktów, które pomogą złagodzić ból po oparzeniach słonecznych, a także nawilżyć i zregenerować skórę, jednocześnie hamując stany zapalne. Nasza szeroka oferta obejmuje zarówno kremy, żele i maści na oparzenia, jak i pianki oraz spraye, które przyniosą ulgę przy oparzeniach słonecznych, a także wspomogą procesy naprawcze skóry.

Domowe sposoby na poparzenia słoneczne 

Zadaniem domowych metod na poparzenia od słońca jest przede wszystkim łagodzenie skutków oparzeń. Wiele naturalnych składników może przynieść pacjentom ulgę w bólu, a ponadto przyspieszyć proces gojenia się powstałych ran. Jednym ze sposobów na oparzenia słoneczne jest dokładne posmarowanie ciała kefirem, maślanką lub zsiadłym mlekiem. Metoda ta nie tylko odżywia poparzoną skórę, ale również przywraca jej prawidłowe pH. Na poparzenie słoneczne może się sprawdzić także wyciśnięty miąższ z aloesu.

Jak jeszcze łagodzić oparzenie słoneczne? Inną popularną metodą jest nakładanie na poparzenia płatków owsianych. Zmiękczone w wodzie płatki owsiane działają przeciwzapalnie, poza tym przynoszą pacjentom ulgę w bólu. Z domowych sposobów na oparzenia słoneczne sprawdzą się również inne metody:

• spożywanie owoców i warzyw bogatych w witaminę A, C oraz E,
• przyjmowanie dużej ilości płynów,
• stosowanie olejków lawendowych,
• smarowanie poparzonych części ciała miodem,
• przygotowanie i założenie maseczki z wody i mąki ziemniaczanej,
• okłady z mięty i nagietka,
• stosowanie oleju kokosowego jako środka nawilżającego skórę,
• stosowanie olejków w drzewa herbacianego,
• kompresy z naparów ziołowych – rumianku, nagietka, dziurawca zwyczajnego oraz gwiazdnicy pospolitej,

W przypadku wystąpienia oparzenia przez kilka dni nie należy eksponować skóry na działanie promieni słonecznych. Nie zaleca się również przykładania do poparzonej skóry kostek lodu, a także spożywania produktów zawierających alkohol. Negatywny wpływ może mieć też picie mocnej kawy i herbaty. 

Jak zapobiegać oparzeniom słonecznym?

W ramach profilaktyk sprawdzić się mogą przede wszystkim kremy z wysokim filtrem UV, które mają za zadanie zabezpieczyć skórę przed negatywnym wpływem promieni słonecznych. Innym sposobem na zapobieganie oparzeniom jest również ograniczanie nadmiernej ekspozycji na słońce, szczególnie w gorące dni między godziną 10.00 a 15.00. Ponadto ważne jest noszenie okularów przeciwsłonecznych oraz czapek z daszkiem lub kapeluszy. Zaleca się także zakładanie przewiewnej odzieży, która ma na celu ochronę ciała przed nadmiernym promieniowaniem UV.