Nadciśnienie tętnicze dotyka już co trzeciego Polaka. To bardzo niebezpieczna choroba, która przez długie lata nie daje żadnych objawów, a nieleczona, może prowadzić do poważnych chorób układu krążenia. Sprawdź, jak leczyć nadciśnienie tętnicze.
Według Światowej Organizacji Zdrowia nadciśnienie tętnicze jest pierwszą przyczyną przedwczesnych zgonów na świecie. Wraz ze wzrostem ciśnienia zwiększa się ryzyko chorób układu krążenia (m.in. choroby wieńcowej, udaru mózgu, miażdżycy tętnic obwodowych oraz niewydolności serca i nerek), a także ryzyko śmierci.
Nadciśnienie tętnicze prowadzi także do zmian w obrębie naczyń centralnego układu nerwowego, co przyczynia się, zwłaszcza u osób starszych, do rozwoju chorób otępiennych, w tym choroby Alzheimera.
Nadciśnienie tętnicze – co to znaczy?
Z nadciśnieniem mamy do czynienia, kiedy spoczynkowe ciśnienie tętnicze stale przekracza ustalone wartości. Według polskich i europejskich norm optymalne ciśnienie u zdrowych osób dorosłych wynosi 120/80 mmHg. Jednak za prawidłowe ciśnienie krwi uważa się również ciśnienie wynoszące mniej niż 140 mmHg (ciśnienie skurczowe) oraz mniej niż 90 mmHg (ciśnienie rozkurczowe). Przy ciśnieniu wyższym, niemieszczącym się w tych przedziałach, można podejrzewać nadciśnienie. Rozróżnia się nadciśnienia tętnicze pierwszego, drugiego lub trzeciego stopnia – im wyższe ciśnienie, tym wyższy jest jego stopień i jednocześnie ryzyko powikłań.
Podstawą rozpoznania tej choroby jest pomiar ciśnienia przez lekarza przy pomocy ciśnieniomierza (podczas trzech kolejnych wizyt lekarskich). Po stwierdzeniu nadciśnienia tętniczego, pomiary należy regularnie wykonywać samodzielnie w domu. Trzeba jednak pamiętać o kilku ważnych zasadach, takich jak kilkuminutowy odpoczynek, powstrzymanie się od picia kawy, alkoholu oraz palenia papierosów przed samym pomiarem.
Nadciśnienie tętnicze – jakie mogą być przyczyny?
Najistotniejszym czynnikiem wpływającym na wystąpienie nadciśnienia jest otyłość, zwłaszcza otyłość brzuszna. Z badań wynika, że otyli nastolatkowie trzykrotnie częściej chorują na nadciśnienie tętnicze niż ich rówieśnicy z prawidłową wagą. Zmniejszenie masy ciała (do BMI <25) powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego.
Do czynników mających wpływ na rozwój nadciśnienia tętniczego zalicza się również:
- złe nawyki żywieniowe,
- nadużywanie alkoholu,
- palenie papierosów,
- przewlekły stres.
Wymienione powyżej czynniki prowadzą do rozwoju nadciśnienia tętniczego pierwotnego, czyli nadciśnienia, którego bezpośrednia przyczyna nie została dokładnie ustalona. Niewielki odsetek chorych ma nadciśnienie wtórne, będące następstwem innych chorób, np. przewlekłych chorób nerek czy zaburzeń hormonalnych.
Kto jest narażony na nadciśnienie?
W Polsce na nadciśnienie tętnicze może chorować nawet około 15 milionów osób, z czego około 30 proc. nawet o tym nie wie. Nadciśnienie najczęściej jest wykrywane w czwartej lub piątej dekadzie życia, ale coraz częściej dotyka również osób młodych. Wykrywalność tej choroby w Polsce jest niska, bowiem w początkowym okresie jest ona bezobjawowa.
Nadciśnienie o wiele częściej występuje u osób z rodzinnym obciążeniem chorobami układu krążenia (udar, zawał serca, niewydolność serca), u osób ze współistniejącą chorobą nerek, a także u chorych na cukrzycę.
Co ciekawe, nadciśnienie częściej występuje u kobiet, ale później się ujawnia (zwykle po menopauzie).
Nadciśnienie tętnicze – jakie są objawy?
Nadciśnienie tętnicze jest bardzo niebezpieczną chorobą, bowiem rozwija się niepostrzeżenie i w początkowym okresie nie daje żadnych objawów. Podwyższone ciśnienie często stwierdzane jest przypadkowo, a do jego wczesnych objawów zalicza się:
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia snu,
- zmęczenie,
- duszność,
- obniżenie sprawności psychicznej i fizycznej.
Gdy choroba postępuje, dochodzą także zaburzenia widzenia, zimne stopy i dłonie, czy obniżenie sprawności intelektualnej. Niecharakterystycznymi symptomami tej choroby, które mogą być również nerwowość czy krwawienie z nosa.
Jak leczyć nadciśnienie tętnicze?
Głównym celem leczenia nadciśnienia jest zapobieganie powikłaniom. Zdecydowana większość nadciśnieniowców wymaga stałego przyjmowania leków obniżających ciśnienie. Leki takie przepisywane są indywidualnie przez lekarza po zebraniu wywiadu medycznego i wykonaniu szeregu badań. Jednak przyjmowanie leków bez zmiany stylu życia niewiele pomoże.
Do najważniejszych sposobów na nadciśnienie należą:
- Zmiana diety. Lekarze polecają ograniczenie spożycia nasyconych tłuszczów zwierzęcych, soli. Pomocne w redukcji ciśnienia jest wprowadzenie diety niskowęglowodanowej oraz jarskiej. Jedną z ważniejszych zasad w diecie na nadciśnienie jest wybieranie produktów jak najmniej przetworzonych. Zalecane jest spożywanie drobiu, ryb, orzechów, roślin strączkowych, jajek oraz warzyw i owoców.
- Redukcja nadwagi. Nawet kilkuprocentowa utrata masy ciała pozwala znacząco obniżyć ciśnienie krwi.
- Ograniczenie spożycia alkoholu. Jego nadmierne spożycie jest czynnikiem mocno wpływającym na wysokość ciśnienia tętniczego. Osoby borykające się z tą chorobą powinny sięgać po alkohol jedynie okazjonalnie.
- Zwiększenie aktywności fizycznej. Regularny wysiłek fizyczny, nawet o umiarkowanej intensywności, obniża ciśnienie tętnicze i umożliwia lepszą kontrolę masy ciała. Osobom z nadciśnieniem tętniczym zaleca się dziennie co najmniej 30 minut wysiłku aerobowego, takiego jak marsz, jazda na rowerze czy pływanie.
- Zaprzestanie palenia papierosów, a także unikanie palenia biernego. Wypalenie jednego papierosa wywołuje duży wzrost ciśnienie tętniczego i częstości rytmu serca, który utrzymuje się ponad 15 minut.
