Siemię lniane to naturalny superfood. Poznaj jego prozdrowotne właściwości

Niepozorne, płaskie ziarenka w kolorze brązowym lub złotym, które najczęściej wykorzystywane są jako dodatek do owsianek i wypieków, stanowią cenne dla zdrowia źródło wielu ważnych substancji. Warto włączyć siemię lniane do swojej codziennej diety nie tylko ze względu na smak czy atrakcyjny wygląd, ale przede wszystkim dlatego, iż jest to superfood, który może korzystnie wpłynąć na wiele obszarów funkcjonowania organizmu. Siemię lniane łagodzi szereg dolegliwości układu pokarmowego czy krążeniowego. Te nasiona mają korzystny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Dowiedz się, dlaczego siemię lniane powinno być niezbędnym elementem każdej diety!

Co to jest siemię lniane i w jakiej formie jest dostępne?

Siemię lniane to płaskie, niewielkie złote lub brązowe nasiona lnu zwyczajnego. Zaliczane są one do superfoods i dlatego są popularnym dodatkiem wielu diet. Można je kupić w prawie w każdym sklepie lub aptece. Wiele osób może kojarzyć siemię lniane jako dodatek do owsianek czy chleba, jednak jest to produkt, który można wykorzystać na wiele różnorodnych sposobów, wzbogacając codzienną dietę o cenne dla zdrowia składniki.

Len zwyczajny jest znany człowiekowi od wielu lat. Zanim zaczęto wykorzystywać go jako źródło pożywienia, roślina ta stanowiła ważny element produkcji oleju i włókien. Len zwyczajny kwitnie na niebiesko, a następnie wydaje nasiona o lekko orzechowym smaku, które są chętnie wykorzystywane w codziennej diecie osób dbających o stan swojego zdrowia. Nasiona lnu zwyczajnego stanowią jedno z najbogatszych roślinnych źródeł cennych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu kwasów tłuszczowych omega-3, a poza tym są bogate w wiele innych ważnych składników. Kaloryczność 1 łyżki siemienia lnianego (ok. 10 g) to ok. 50–55 kcal.

Siemię lniane – co zawiera?

Len jest jedną z najbardziej wartościowych roślin i bogatym źródłem składników odżywczych. W jego nasionach ukryte jest bogactwo składników odżywczych, m.in.:

• błonnik pokarmowy – nasiona lnu mają około 20–40 proc. błonnika rozpuszczalnego i około 60–80 proc. błonnika nierozpuszczalnego. Rozpuszczalny ma właściwości żelujące i wiążące treści pokarmowe znajdujące się w jelicie, pomaga więc w opróżnianiu żołądka i jelita. Błonnik nierozpuszczalny pomaga w wypróżnieniach (zapobiega zaparciom);
• lignany, czyli związki posiadające właściwości fitoestrogenów. Są one silnymi przeciwutleniaczami i pozytywnie wpływają na pracę całego układu hormonalnego. Nasiona siemienia lnianego mają rekordową ilość lignanów – jedna łyżeczka zawiera ich aż 7 miligramów. Lignany pomagają zmniejszyć poziom złego cholesterolu oraz glukozy we krwi. Mają więc pozytywny wpływ na układ krążenia;
• kwasy tłuszczowe omega-3 – nasiona lnu są bogatym i jednym z najlepszych roślinnych źródeł kwasów tłuszczowych omega-3. Co ważne mają również bardzo korzystny stosunek kwasów omega-6 i omega-3. W siemieniu lnianym jest więcej kwasów omega-3 niż w niektórych gatunkach ryb. Kwasy te mają działanie przeciwnowotworowe, wspierają układ krążenia, redukują ryzyko miażdżycy i wpływają pozytywnie na pracę mózgu;
• witaminy, m.in.: B1, B2, B3, B6, B12, A, C, D, E, K;
• składniki mineralne, takie jak: fosfor, magnez, sód, potas, wapń, żelazo, selen, cynk, miedź, mangan.

Siemię lniane – właściwości zdrowotne

Siemię lniane łagodzi szereg dolegliwości układu pokarmowego, a także układu krążenia. Poniżej lista jego prozdrowotnych właściwości. Siemię lniane:

łagodzi dolegliwości żołądkowo-jelitowe – to najbardziej znana właściwość siemienia lnianego. Siemię jest źródłem błonnika pokarmowego, który pomaga oczyścić jelita ze złogów i zapobiega biegunkom lub zaparciom, bo poprawia ruchy perystaltyczne jelit. Popularnym zastosowaniem jest również siemię lniane na wrzody, gdyż śluz zawarty w nasionach powleka śluzówkę warstwą ochronną, która zabezpiecza ją przed drażniącym działaniem kwasu solnego, ograniczając w ten sposób między innymi zapalenie żołądka i rozwijanie się stanu zapalnego przewodu pokarmowego. Regularne spożywanie siemienia lnianego pomaga w łagodzeniu dolegliwości związanych z wrzodami żołądka. Nasiona te wykazują działanie osłonowe i łagodzą dolegliwości bólowe przewodu pokarmowego;

• obniża poziom cholesterolu – spożywanie siemienia lnianego ma pozytywny wpływ na poziomy cholesterolu i trójglicerydów we krwi – zmniejsza się więc ryzyko chorób serca i układu krążenia. Zawarty w siemieniu lnianym błonnik pokarmowy ma zdolność do zmniejszania wchłaniania cholesterolu z pożywienia;
• działa przeciwnowotworowo – hamuje ono skutki działania estrogenu, który wspiera rozwój niektórych nowotworów. Z przeprowadzonych badań wynika, że u kobiet chorujących na nowotwór piersi zawarte w siemieniu lnianym lignany hamowały powiększanie się guza;
• łagodzi objawy menopauzy – lignany mają działanie podobne do estrogenów, dlatego siemię lniane jest polecane kobietom w okresie menopauzy, by zniwelować jej objawy;
• poprawia trawienie i wspomaga odchudzanie – nasiona lnu mogą pomóc w staraniach o szczupłą sylwetkę. Zawarty w nich błonnik absorbuje wodę w układzie pokarmowym, przez co szybciej odczuwa się sytość. Dodatkowo błonnik przeciwdziała zaparciom i redukuje objawy zespołu jelita drażliwego.W związku z wysoką zawartością błonnika siemię lniane na jelita działa jak miotła wymiatająca zalegające w przewodzie pokarmowym resztki oraz toksyny;
• pielęgnuje włosy – doskonale sprawdzi się ono w codziennej pielęgnacji włosów. Uzyskany z niego żel może być używany jako odżywka do włosów. Systematyczna kuracja z lnu sprawi, że włosy będą zdrowsze i bardziej lśniące;
• pielęgnuje skórę – śluz powstały z siemienia zalanego wodą może być użyty do relaksującej kąpieli. Można z niego zrobić także nawilżającą maseczkę na twarz. Nasiona tej rośliny mają też pozytywne działanie na paznokcie;

Siemię lniane w całości czy mielone – które lepsze?

Nasiona lnu dostępne są w sprzedaży w dwóch wersjach. Pierwszą z nich są całe nasiona lnu, natomiast drugą – nasiona lnu mielone. Dodatkowo można kupić też spożywczy olej lniany, który ma lekko orzechową nutę smakową i delikatnie słodki smak. W oleju lnianym nie znajdziemy pewnych składników, w tym np. błonnika i lignanów, jednak jest on bardziej bogaty w kwas α-linolenowy.

Kupując siemię lniane, najlepiej postawić na nasiona w całości i mielić je bezpośrednio przed wykorzystaniem. W ten sposób nie utracimy cennych właściwości siemienia lnianego. Wcześniejsze zmielenie nasion może niekorzystnie odbić się na ich składzie aktywnym, gdyż w czasie przechowywania (i narażenia na niekorzystne warunki takie jak działanie światła czy temperatury) kwasy tłuszczowe szybko się utleniają, a w konsekwencji produkt, choć szybszy w zastosowaniu, jest mniej wartościowy dla organizmu. Do samodzielnego mielenia nasion lnu można wykorzystać moździerz, mocny blender lub młynek elektryczny (np. taki do kawy).

Siemię lniane – jak je spożywać?

Siemię lniane najczęściej jest spożywane po rozgnieceniu lub zmieleniu nasion. Praktycznie nie ma ono smaku i zapachu i w takiej formie może być dodatkiem do wielu dań. Mielone siemię lniane z powodzeniem może zastąpić jajka, jeśli chcemy przygotować ciasto lub inne słodkie wypieki. Siemię lniane będzie bardzo dobrze pasować jako dodatek do musli, poza tym można je wykorzystać przy wypieku domowego chleba. Ziarna można dodać na przykład do sałatek, koktajli, owsianki czy jogurtów.

Siemię lniane można także wypić i to w tej formie jest szczególnie polecane osobom, które zmagają się z zaparciami lub zaburzeniami górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jak przygotować siemię lniane do picia? W tym celu wystarczy przygotować 2-3 łyżki nasion lnu i zalać je gorącą wodą, a następnie przykryć całość i odczekać 20 minut. Jak zaparzać siemię lniane prawidłowo? Najlepiej trzymać się proporcji 1 łyżka zmielonego siemienia + pół szklanki wody. Powstały w ten sposób kleik lniany można następnie wypijać powoli lub w kilku porcjach. Po zalaniu nasion wodą powiększają one swoją objętość, otaczając się jednocześnie dużą ilością śluzu. Powstaje wówczas napój o konsystencji kisielu. Dla poprawy smaku można dodać do niego trochę soku z cytryny. Kiedy pić siemię lniane? W zasadzie nie ma to znaczenia – należy dostosować jego picie do własnych preferencji i wolnego czasu na przygotowanie kleiku lnianego.

Wartościowym dodatkiem do różnych potraw jest także tłoczony na zimno olej lniany. Ma on delikatny, lekko orzechowy smak. Sprawdza się między innymi w dressingach do sałatek.

Warto wiedzieć! Zmielone siemię lniane traci część swoich właściwości odżywczych – ma mniej błonnika i kwasów omega-3.

Jak stosować siemię lniane zewnętrznie?

Jak już wcześniej wspomniano, siemię lniane ma wiele cennych dla człowieka właściwości. Szczególnie cenione jest za swój wpływ na układ pokarmowy i obniżanie poziomu złego cholesterolu, a także za łagodzenie objawów menopauzy. Właściwości siemienia lnianego są jednak znacznie szersze nie tylko w przypadku zastosowania doustnego. Może ono korzystnie wpływać na kondycję skóry oraz włosów, poza tym jest nieocenione, jeśli chodzi o kondycję paznokci.

Siemię lniane może z powodzeniem zastąpić niejedną drogą odżywkę do paznokci czy serum do dłoni. Aby móc pielęgnować paznokcie i dłonie, należy przygotować kleik lniany, a następnie zanurzyć w nim dłonie na około 15–20 minut. Len korzystnie wpłynie na skórę dłoni, a także na płytkę paznokci, odżywiając je i wzmacniając.

Kleik lniany można wykorzystać także na skórę np. w postaci maseczki do twarzy. Wystarczy zmieszać go w równych proporcjach z miodem i w tej postaci nałożyć na skórę i pozostawić na około 15 minut, po czym zmyć ciepłą wodą.

Kisiel lniany można wykorzystać również na włosy. Po odcedzeniu z niego nasion tzw. glutek lniany może być nakładany na umyte wcześniej włosy. Maseczkę lnianą można zostawić na włosach na około 30 minut, po czym należy ją dokładnie spłukać. Len sprawia, że włosy stają się lepiej odżywione i nawilżone, a także mniej łamliwe. Zauważalna jest też ich mniejsza skłonność do wypadania.

Siemię lniane – przeciwwskazania

Siemię lniane jest bezpieczne dla zdrowia, są jednak osoby, które nie powinny go spożywać. Nasiona lnu nie są zalecane osobom cierpiących na silne zaparcia i choroby zapalne. Uważać powinny także osoby mające alergię na ten produkt.

Spożywania nasion lnu powinny unikać także osoby, które przyjmują leki o działaniu przeciwzakrzepowym, takie jak na przykład aspiryna.

Dużą ostrożność w spożywaniu siemienia lnianego powinny zachować także kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Skutki uboczne stosowania siemienia lnianego

Spożywanie siemienia lnianego w rozsądnych ilościach nie powinno odbić się niekorzystnie na zdrowiu pacjenta. Trzeba jednak pamiętać, że w składzie siemienia znajdują się duże ilości błonnika, przez co zwiększeniu może ulec ilość codziennych wypróżnień. Zbyt duża ilość siemienia lnianego w diecie może natomiast przyczynić się do dolegliwości bólowych brzucha, a także skutkować pojawieniem się wzdęć czy nudności.

O czym jeszcze pamiętać, włączając do diety siemię lniane na trawienie, zaparcia i poprawę działania przewodu pokarmowego? Stanowi ono bardzo bogate źródło błonnika, co jest jego niewątpliwą zaletą. Siemię lniane na zaparcia działa bardzo dobrze, jednak należy pamiętać o kilku kwestiach związanych z jego prawidłowym spożywaniem. Jeśli pacjent decyduje się na picie siemienia lnianego czy też na jego dodawanie do potraw, powinien pilnować odpowiedniej ilości przyjmowanych równocześnie płynów. Zbyt mała podaż płynów przy jednoczesnym spożywaniu błonnika w dużych ilościach może prowadzić do nasilenia zaparć.