Dieta w chorobie Alzheimera. Co powinno znaleźć się w menu chorego?

W chorobie Alzheimera istotne jest nie tylko to, co je chory, ale również w jaki sposób. Dowiedz się, jak skomponować dietę chorego na Alzheimera i o czym koniecznie trzeba pamiętać.

Choroba Alzheimera to choroba neurodegeneracyjna, która rozwija się podstępnie. Powszechnie utożsamia się ją z zanikiem pamięci, ale w rzeczywistości jest to postępująca choroba śmiertelna, uszkadzająca mózg. Jest on najważniejszym organem, który kontroluje inne narządy, m.in. serce, płuca. Gdy się wyłączy, wyłącza się cały organizm. Chorzy, którzy cierpią na chorobę Alzheimera, bardzo często mają inne, współistniejące choroby, np. chorobę Parkinsona czy otępienie naczyniowe.

Na chorobę Alzheimera nie ma skutecznego lekarstwa, jest to choroba nieuleczalna. Jednak uważa się, że dzięki odpowiednio dobranym środkom farmakologicznym, rehabilitacji neurologicznej oraz odpowiedniej diecie można tę chorobę spowolnić.

Choroba Alzheimera - jaka dieta jest najlepsza?

Nie istnieje jedna dieta, jeden sposób odżywiania, który zlikwidowałby ryzyko choroby Alzheimera. Uznaje się jednak, że dla chorych na chorobę Alzheimera najlepsza jest dieta śródziemnomorska, opierająca się na świeżych produktach oraz zdrowych tłuszczach nienasyconych (np. oliwie z oliwek). Świeże warzywa, ryby, orzechy zawierają wiele cennych dla zdrowia substancji zdrowotnych, które mają prozdrowotne działanie na układ nerwowy. Są badania, z których wynika, że osoby będące na diecie śródziemnomorskiej mają mniejszą skłonność do zachorowania na demencję.

Czego potrzebuje chory na Alzheimera?

Zbilansowanej diety, bogatej m.in. w kwasy omega-3, witaminę D oraz witaminy z grupy B. Kwasy omega-3 są zdrowe dla mózgu, bo mają działanie przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwamyloidowe, neuroprotekcyjne. Ich źródłem są m.in. tłuste ryby. Niektóre badania wskazują, że niedobory witaminy D mogą mieć związek z pogorszeniem się funkcji poznawczych oraz większym ryzykiem zachorowania na Alzheimera. Znajduje się ona w tłustych rybach, jajach, w niektórych rodzajach margaryn. Jednak najlepszym źródłem tej witaminy jest słońce, dlatego warto w słoneczne dni wychodzić z chorym na spacer. Ważne są również witaminy z grupy B, zwłaszcza kwas foliowy. Okazuje się, że ta grupa witamin znacznie spowalnia procesy neurodegeneracyjne. Istotne znaczenie mają również witaminy antyoksydacyjne, czyli witamina A, E i C, mają one zdolność zapobiegania niekorzystnemu działaniu wolnych rodników tlenowych. Badania wskazują, że u osób z chorobą Alzheimera występuje małe stężenia tych witamin we krwi. Nie należy też zapominać o cynku.

Co powinno znaleźć się w diecie chorego na Alzheimera?

W diecie chorego na Alzheimera powinny się znaleźć:

• produkty zawierające duże ilości błonnika pokarmowego ­­- zapobiega on zaparciom, które mogą wywoływać dezorientację u chorego, poza tym pomaga zredukować poziom cholesterolu we krwi, który przyczynia się do powstawania zatorów,
• tłuszcze płynne (oliwa z oliwek, oleje, np. słonecznikowy, rzepakowy, lniany, z wiesiołka, z orzechów włoskich),
• tłuszcze nienasycone znajdujące się w tłustych rybach, orzechach, ziarnach, owocach, awokado,
• tłuste ryby (zwłaszcza morskie, np. łososia, makrelę, sardynki, śledzie), bo zawierają kwasy omega-3,
• warzywa, zwłaszcza zielone, np. sałata, natka pietruszki, groszek, szpinak, brokuły, kapusta,
• produkty zbożowe (kasze, ryż, ziarna i otręby),
• rośliny strączkowe, np. ciecierzyca, fasola, soję,
• orzechy i pestki, m.in. orzechy ziemne, nerkowca, siemię lniane, pestki dyni,
• drób, jaja, nabiał,
• drożdże,
• wątróbka.

Co należy wykluczyć z diety lub radykalnie ograniczyć?

Komponując dietę dla chorego z Alzheimerem, warto ograniczyć lub wyeliminować:

• czerwone mięso, ponieważ zawiera tłuszcze nasycone,
• nabiał, m.in. masło, sery, śmietany - też zawierają tłuszcze nasycone i podnoszą poziom cholesterolu we krwi,
• produkty z tłuszczami trans, czyli utwardzonymi, których używa się do smażenia oraz dodaje do produktów przetworzonych (np. do ciastek, tortów),
• niezdrowe przekąski, takie jak paluszki, czekolady,
• sól - badania pokazują, że u osób starszych używających zbyt dużo soli i mających zbyt mało ruchu, może dojść do zaburzenia funkcji poznawczych,
• alkohol - osoby pijące alkohol znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na zaburzenie poznawcze.

Dieta w chorobie Alzheimera - o czym jeszcze trzeba pamiętać?

W przypadku choroby Alzheimera istotne jest nie tylko to, co chory je, ale i jak je. Dlatego warto pamiętać o kilku zasadach.

1. Należy ograniczać liczbę bodźców i zastawy podczas posiłków, dlatego do jedzenia podawaj choremu łyżkę lub widelec (w zależności od potrzeby). Jeśli będzie miał za duży wybór, pogubi się i może zacząć jeść np. nożem.

2. Należy podawać choremu tylko jedno danie, w niewielkiej porcji. Może się zdarzyć, że chory będzie chciał zjeść wszystko naraz, nie gryząc dobrze posiłku. Mniejsze porcje temu zapobiegną. Poza tym zbyt duża ilość dań może chorego przytłoczyć.

3. Dieta chorego powinna być dostosowana do stopnia zaawansowania choroby. Gdy chory ma umiarkowaną postać choroby, może jeść samodzielnie. Gdy jego choroba jest zaawansowana, chory może mieć problemy z przełykaniem.

4. Chory może nie odczuwać głodu i pragnienia (po prostu nie pamięta o jedzeniu i piciu lub nie potrafi zidentyfikować i nazwać głodu), dlatego nawet gdy nie mówi, że jest głodny, zaproponuj mu coś do picia i jedzenia, np. filiżankę herbaty, soku, zdrową przekąskę.

5. Dbaj o odpowiednie nawodnienia chorego. Odwodnienie może pogorszyć jego stan zdrowia. Objawami sugerującymi odwodnienie są: ciemniejsza barwa moczu oraz jego większa gęstość, utrata elastyczności skóry, zapadnięte oczy, suche usta, przyspieszone bicie serca, ospałość.

6. Nie wyręczaj chorego i nie karm go, ale wspieraj podczas jedzenia (np. chwyć dłoń i pomóż poprowadzić ją do ust).