Ocet jabłkowy – jakie ma właściwości i jak go najlepiej stosować?

Popularność octu jabłkowego wiąże się z przypisywanymi mu właściwościami. Szczególnie popularny jest wśród osób odchudzających się, które poszukują sposobu na łatwe i szybkie pozbycie się zbędnych kilogramów. Co więcej, ocet jabłkowy przez niektórych uważany jest za lek na wszelkie problemy zdrowotne i schorzenia. Oczywiście tak nie jest, ale istnieją badania potwierdzające prozdrowotne działanie octu jabłkowego w kilku przypadkach. Jakich? O tym poniżej. Podpowiadamy również, jakie właściwości ma ocet jabłkowy oraz w jaki sposób można z niego korzystać.

Czym jest ocet jabłkowy i co warto o nim wiedzieć?

Ocet jabłkowy jest efektem fermentacji jabłek lub soku jabłkowego. Znajduje szerokie zastosowanie w gastronomii. Poza tym bywa wykorzystywany w medycynie ludowej, a oprócz tego stosuje się go w kosmetyce czy też podczas produkcji naturalnych środków czyszczących.

Ocet jabłkowy to produkt, który w ostatnich czasach stał się bardzo popularny, zwłaszcza wśród osób interesujących się zdrową żywnością. Niestety – jak wiele tego typu produktów – padł on ofiarą swojej popularności. Przypisuje mu się wiele prozdrowotnych właściwości, zwłaszcza tych związanych z odchudzaniem. Czy faktycznie warto stosować ocet jabłkowy na odchudzanie? Produkt ten w tym przypadku jest dość przereklamowany. Niestety okazuje się, że bez zmiany nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej ocet sam nas nie odchudzi, a w niektórych przypadkach może nawet zaszkodzić. Nie należy zatem korzystać z niego bez opamiętania z nadzieją, że przez samo picie octu jabłkowego pozbędziemy się kilku kilogramów. Jego nieodpowiedzialne stosowanie może być w niektórych przypadkach niebezpieczne dla zdrowia.

Jak powstaje ocet jabłkowy?

W Polsce poprzez „ocet” rozumiany jest produkt powstający w efekcie fermentacji octowej lub fermentacji alkoholowej. By otrzymać ocet, należy poddać fermentacji surowce rolnicze. Ocet jabłkowy, jak sama nazwa wskazuje, powstaje w wyniku fermentacji jabłek. Można również otrzymać go w wyniki fermentacji soku jabłkowego. Fermentacja jabłek lub soku na ocet to połączenie działania drożdży oraz bakterii octowych. Jabłka są owocami bogatymi w cukier, dlatego na pierwszym etapie powstawania octu dochodzi do trawienia cukrów. Znajdujące się w jabłkach cukry przekształcane są w alkohol etylowy. W tym momencie rozpoczyna się kolejny etap fermentacji, w którym biorą już udział bakterie. Ich działanie polega na utlenianiu alkoholu etylowego do kwasu octowego. W ten sposób otrzymywany jest ocet jabłkowy.

Jaki skład ma ocet jabłkowy?

Wiemy już, że ocet jabłkowy stanowi produkt fermentacji jabłek lub soku jabłkowego. Jego kwasowość wiąże się z zawartością kwasu octowego, który powstaje w wyniku wspomnianej fermentacji. Ze względu na to, że jabłko jabłku nierówne, również skład octu jabłkowego może nieco się różnić w zależności od kupionego produktu. Nie zmienia to jednak faktu, że w occie jabłkowym znaleźć można szereg substancji aktywnych. Stanowi on źródło minerałów – w tym magnezu, potasu, sodu i fosforu, a także wapnia i żelaza. W jego składzie znaleźć można również witaminę C, witaminy z grupy B oraz witaminę E. Bogaty jest również w antyoksydanty i pektyny, a także wiele innych wartościowych składników.

Ocet jabłkowy – kto nie powinien go pić?

Należy wiedzieć, że picie octu jabłkowego nie jest wskazane w wielu przypadkach, czego niestety nie każdy jest świadom. Wymienić można różnego rodzaju przeciwwskazania do stosowania octu jabłkowego. Osoby stosujące ocet jabłkowy wbrew przeciwwskazaniom mogą narazić swój organizm na poważne konsekwencje zdrowotne. Octu jabłkowego z całą pewnością powinny unikać osoby cierpiące na gastroparezę, czyli schorzenie polegające na zaburzeniu motoryki żołądka, wynikające najczęściej z uszkodzenia nerwów. Choroba ta jest wywołana neuropatią cukrzycową.

Stosowanie octu jabłkowego powinny skonsultować z lekarzem osoby przyjmujące niektóre leki: moczopędne, przeczyszczające czy leki obniżające potas w organizmie (ocet jabłkowy również może obniżać poziom tego pierwiastka). Ostrożność powinny zachować też osoby po zabiegach w okolicy przełyku (ocet jabłkowy ze względu na swoją kwasowość może uszkadzać błonę śluzową przełyku), a także po zabiegach stomatologicznych (może dojść do uszkodzenia szkliwa), a także osoby chorujące na cukrzycę, bo ocet może zmieniać poziom insuliny.

Ocet jabłkowy – czy ma właściwości zdrowotne?

Ocet jabłkowy – wbrew powszechnej opinii – nie zawiera dużych ilości pierwiastków czy witamin, ale może pomagać w ich lepszym wchłanianiu. Dlatego niektórzy zalecają przed spożyciem posiłku, wypić szklankę wody z rozpuszczoną w niej jedną łyżką octu jabłkowego. Taką miksturę należy wypijać 3 razy dziennie przed każdym posiłkiem. Ważne! Picie takiego napoju trzeba skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Ocet jabłkowy – jak wynika z niektórych badań – może mieć właściwości obniżające stężenie cholesterolu oraz wartość ciśnienia tętniczego krwi, a tym samym korzystnie wpływać na układ krążenia. Niestety te badania były przeprowadzone na zwierzętach laboratoryjnych i nie wiadomo, czy podobne wyniki uzyskanoby w badaniach z udziałem ludzi.

Wydaje się, że ocet jabłkowy wpływa na lepszą glikemię u osób chorujących na cukrzycę. Prawdopodobnie ma to związek z tym, że ocet jabłkowy może zwalniać tempo opróżniania żołądka. Dzięki czemu treść pokarmowa jest trawiona i wchłaniana zdecydowanie wolniej. Jednak nie jest to w 100 proc. udowodnione, dlatego spożywanie octu jabłkowego trzeba ZAWSZE skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Ocet a odchudzanie. Jest jedno badanie, które wykazało, że u otyłych szczurów i myszy, kwas octowy zapobiegał odkładaniu się tłuszczu i poprawiał metabolizm. Podobne badanie przeprowadzono na ludziach – te osoby, które spożywały codziennie napój z dodatkiem jednej lub dwóch łyżek octu, odnotowały niewielki spadek wagi (do 2 kg). Inne małe badanie wykazało, że spożywanie octu sprzyjało uczuciu pełności po jedzeniu. Jednak badacze mają wątpliwości, czy utrata wagi jest możliwa bez aktywności fizycznej i zmiany nawyków żywieniowych.

Ocet jabłkowy w badaniach laboratoryjnych wykazał właściwości niszczące i hamujące wzrost komórek nowotworowych u zwierząt, niestety nie uzyskano podobnych wyników w badaniach na ludziach. W jednym zaobserwowano, że spożycie octu jabłkowego może zwiększać ryzyko wystąpienia nowotworu pęcherza moczowego, a w drugim, że może obniżać ryzyko wystąpienia raka przełyku.

Ocet jabłkowy może wspomagać układ odpornościowy, bo – jak wynika z badań – zawarty w nim kwas octowy pomaga w eliminowaniu różnych chorobotwórczych patogenów (m.in. bakterii i grzybów). Ale – co bardzo ważne – namnażanie bakterii chorobotwórczych jest zahamowane dopiero przy dużych stężeniach octu jabłkowego, a te z kolei mogą uszkadzać komórki skóry właściwej.

Jak zrobić ocet jabłkowy (przepis na ocet jabłkowy)?

Ocet jabłkowy jest prosty w przygotowaniu, ale trzeba się uzbroić w cierpliwość, bo cały proces przygotowania go może trwać nawet 2 miesiące (może trochę krócej). Potrzebujemy tylko czterech składników: jabłek, wody, cukru i suchych drożdży, a także dużego, wyparzonego naczynia (np. garnka). W przygotowaniu octu jabłkowego ważne są proporcje: 1,5 kg jabłek, 1,5 litra ciepłej wody i dwie łyżki (nie łyżeczki!) cukru oraz 15 g drożdży. Jabłka należy umyć, pokroić na ćwiartki, zostawić skórkę (usunąć tylko gniazda pestek), a następnie ułożyć w garnku. Potem należy zalać wszystko ciepłą wodą z cukrem i dodać pokruszone drożdże. Garnek należy przykryć gazą, lnianą lub bawełnianą ściereczką i odstawić na kilka dni (do momentu aż woda przestanie się pienić) w ciemne, ciepłe miejsce. Po około 10 dniach powstały płyn należy odcedzić przez gazę i przelać do mniejszych, szklanych, wyparzonych naczyń (np. buteleczek). Po odcedzeniu ocet jabłkowy musi jeszcze przebywać w ciemnym i chłodnym miejscu przez trzydzieści dni (niektóre źródła podają, że czterdzieści pięć dni). Cały proces produkcji octu jabłkowego opiera się na fermentacji. Powstają wtedy znaczne ilości kwasu octowego, który stanowi główny komponent octu jabłkowego. Ważne jest źródło jabłek. Najlepiej, gdyby pochodziły one ze sprawdzonych, ekologicznych źródeł i nie były pryskane. Tak powstały ocet nadaje się do picia po rozcieńczeniu z dużą ilością wody (nie więcej niż 1–2 łyżeczki octu dziennie!).

Ważne! Jeśli ocet nie wyjdzie, można dodać do niego skórki pomarańczy i wykorzystać powstałą substancję do czyszczenia kamienia, np. z kafelków lub baterii łazienkowych.

Ocet jabłkowy – jak go wykorzystać?

Ocet jabłkowy najlepiej dodawać do sosów sałatkowych, bo nadaje im odpowiedniej kwaskowatości, a także do domowej roboty majonezów. Można go również wykorzystywać do marynat, np. do pieczonych warzyw. Ocet jabłkowy jest naturalnym konserwantem żywności. Bywa wykorzystywany do marynowania mięs oraz grzybów, a poza tym dodaje się go do różnych past jako dodatek smakowy.

Ocet jabłkowy może być również stosowany jako środek czyszczący do kamienia (np. w czajniku lub przy armaturze w kuchni i łazience).

Ocet jabłkowy – pić czy nie pić?

W sieci można znaleźć wiele porad dotyczących tego, jak pić ocet jabłkowy. Nie należy jednak sugerować się wszystkim, co znajdziemy w internecie, gdyż wiele porad nie jest potwierdzonych badaniami naukowymi. Jak zaznaczono wyżej, „cudowne” właściwości octu jabłkowego mogą być nieco naciągane. W sieci poleca się między innymi, aby pić ocet jabłkowy na czczo, gdyż wówczas miałby on rzekomo redukować problem zaparć. Picie octu jabłkowego jest wówczas wskazane po odpowiednim rozcieńczeniu, gdyż w postaci nierozcieńczonej może on obciążyć poważnie układ pokarmowy i przyczynić się do podrażnienia śluzówki.

Z czym pić ocet jabłkowy? Zaleca się, aby pić ocet jabłkowy z wodą (1 łyżka octu na 1 szklankę wody). Rozsądnie mimo wszystko będzie skonsultować się wcześniej z lekarzem w kwestii zasadności i bezpieczeństwa picia octu jabłkowego – zwłaszcza jeśli pacjent planuje robić to długotrwale. Faktem jest, że ocet jabłkowy spożywany w małych ilościach, w postaci rozcieńczonej (np. jako dodatek do sosu sałatkowego) i sporadycznie nie jest szkodliwy dla zdrowia. Jednak spożywany w większych ilościach, bez kontroli lekarza, zwłaszcza u osób cierpiących na różne choroby metaboliczne, czy układu pokarmowego, może być szkodliwy. Najlepiej zachować – jak we wszystkim – umiar.

Ważne! Pamiętaj, że ocet jabłkowy jest stosunkowo bezpiecznym suplementem do spożycia z umiarem, ale nie został szeroko przebadany. Spożywanie zbyt dużych ilości octu jabłkowego może prowadzić do erozji szkliwa zębów i problemów gastrycznych. Może również skutkować zgagą oraz przyczyniać się do hipoglikemii.

Ocet jabłkowy można wykorzystać zewnętrznie

Wiemy już, że kwestia picia octu jabłkowego jest dość kontrowersyjna, a sam produkt – nieco przereklamowany w kontekście spektakularnych efektów odchudzania. Ocet jabłkowy wykorzystać można jednak nie tylko w kuchni, ale i w łazience, a konkretnie do celów kosmetycznych. Często wykonywane są na przykład wcierki lub płukanki octowe na włosy. Niektórzy wykorzystują ocet jabłkowy również przy tzw. kąpielach octowych, dodając go do wanny. Jeszcze innym zastosowaniem octu jabłkowego jest wykonanie z niego specjalnego toniku, który szczególnie polecany jest osobom o skórze suchej, skłonnej do podrażnień i trądziku. Do wykorzystania octu jabłkowego w kosmetyce również należy jednak podchodzić racjonalnie i z umiarem. Przede wszystkim nie stosuje się w tych przypadkach octu jabłkowego nierozcieńczonego, a zawsze po odpowiednim rozcieńczeniu wodą. Ponadto należy zwracać uwagę na wszelkie niepokojące objawy, które mogłyby świadczyć o podrażnieniu skóry – wówczas specyfiki na bazie octu lepiej odstawić.