2020-08-30. Autor: mgr Natalia Kowalewska
Osteoporoza to bardzo niebezpieczna choroba, która przez bardzo długi okres nie daje żadnych objawów. Jednak wyniszcza kości, prowadzi do niepełnosprawności, a nawet do śmierci. Dowiedz się, jakie mogą być przyczyny osteoporozy i jak się ją leczy.
Osteoporoza – według definicji WHO z 1994 r. – to „choroba charakteryzująca się niską masą kostną, upośledzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej, a w konsekwencji zwiększoną jej łamliwością i podatnością na złamania”. Do ustalenia gęstości kości używa się dwóch wskaźników: T-score (stosunek gęstości mineralnej kości – BDM – osoby badanej do średniej gęstości kości osoby młodej) oraz Z-score (stosunek gęstości mineralnej kości w porównaniu ze średnią populacji). O osteoporozie mówimy, gdy T-score jest mniejszy niż – 2,5.
Gdy dochodzi do dezintegracji kości, pojawiają się niewielkie otworki osłabiające jej strukturę i zmniejszenie macierzy, w której magazynowany jest wapń.
Osteoporoza – jakie są jej przyczyny?
Przyczyn osteoporozy może być wiele. Naukowcy do tej pory starają się zrozumieć wszystkie odpowiedzialne za to procesy. Generalnie można przyjąć, że w przypadku kobiet przyczyną tej choroby jest związany z menopauzą zmniejszony poziom estrogenów krążących w układzie krwionośnym. To od nich m.in. zależy metabolizm wapnia – minerału odpowiedzialnego za budowę kości (w osteoklastach i osteoblastach znajdują się receptory estrogenów). Ale nie tylko. Poziom dostępnego w organizmie wapnia regulowany jest również przez hormony kalcytoninę oraz parathormon. Większość wapnia jest gromadzona w kościach, gdy we krwi spada poziom parathormon, wapń uwalnia się do krwi, a kość ulega złamaniu. Niski poziom estrogenów sprawia, że kości stają się wrażliwe na działanie parathormonu.
Osteoporoza – jakie są czynniki ryzyka tej choroby?
Wymienia się wiele czynników ryzyka. Wśród nich należy wymienić: wiek (powyżej 65. roku życia), wcześniejsze złamania kości, nadczynność przytarczyc, przedwczesna menopauza, częste upadki, brak miesiączki, przewlekłe stosowanie niektórych leków (m.in. kortykosterydów, leków na tarczycę), palenie tytoniu, osteoporoza występująca w rodzinie, zaburzenia odżywiania, zbyt intensywne ćwiczenia, niedobór witaminy D (jej wynikiem jest osteomalacja, czyli tzw. miękkie kości), osteopenia etc. Szacuje się, że jedna czwarta kobiet w wieku 60 lat cierpi na osteoporozę, po 70. roku życia już połowa z nich.
Osteoporoza – jakie są objawy tej choroby?
Objawem osteoporozy są złamania kości. Na przykład złamanie kości nadgarstka, co najczęściej kończy się częściową i stałą utratą funkcjonalności nadgarstka i dłoni. Objawami dodatkowymi są: sztywność nadgarstka oraz ból. Jeśli nie zostanie podjęte natychmiastowe leczenie osteoporozy, może dojść do kolejnych znacznie poważniejszych złamań, m.in. stawu biodrowego czy kręgów kręgosłupa. To właśnie z tych miejscach struktura kości jest najbardziej porowata i delikatna. Inne możliwe miejsca złamań to: obojczyk, miednica i udo.
Ważne! Osteoporoza może przebiegać niespostrzeżenie. Wiele złamań może być niezauważonych, wiele z nich mogą być zdiagnozowane przypadkowo. Większość z nich dobrze się zrasta i nie wywołuje trwałych problemów, dlatego chorzy je lekceważą.
Osteoporoza – leczenie
Osteoporoza to choroba, której nie da się wyleczyć domowymi sposobami. Skuteczne jest jedynie leczenie farmakologiczne. Nie oznacza to jednak, że styl życia, nawyki żywieniowe nie mają wpływu na leczenie tej choroby. Jeśli chodzi o wybór leków, decyzję podejmuje zawsze lekarz.
Natomiast chory może wspomóc leczenie farmakologiczne, pamiętając o:
- odpowiedniej, zbilansowanej diecie bogatej w wapń oraz witaminę D, która reguluje metabolizm wapnia oraz odgrywa ważną rolę w absorpcji wapnia przez kości,
- dbanie o odpowiednie ćwiczenia fizyczne wzmacniające kości (co najmniej przez 30 minut dziennie),
- unikanie sytuacji, które mogą przyczynić się do złamań,
- wykluczenie z diety gazowanych napojów, które zwiększają ryzyko osteoporozy i złamań,
- niepaleniu papierosów oraz niepiciu alkoholu (tytoń zmniejsza gęstość kości, a alkohol przyczynia się do upadków).
